'Al Capone'-Riphagen-boek wordt verfilmd

Boek uit 1990 in herdruk
Dries Riphagen (1909-1973) was in de jaren dertig één der topfiguren uit de Amsterdamse onderwereld: daardoor droeg hij de bijnaam Al Capone.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog heeft hij de verantwoordelijkheid op zich geladen voor de dood van minimaal tweehonderd mensen. Voorts heeft de man, door verraad, schuld an het oprollen van de persoonsbewijzencentrale die in de zomer van 1942 was opgericht door beeldend kunstenaar Jan van der Veen.

Straf ontlopen
Doordat Riphagen er na de oorlog in is geslaagd te ontkomen — via Spanje naar Argentinië —, kon hij voor die feiten niet ter verantwoording worden geroepen. Een saillant, doch tegelijkertijd zeer wrang detail daarin is de feitelijke steun die Riphagen ten deel is gevallen van de kant van de voorloper van de BVD, het Bureau Nationale Veiligheid, en daarom in het boek over Riphagen — van de hand van de twee Parool-verslaggevers, Bart Middelburg & René ter Steege — Bureau Nationale Vuiligheid wordt genoemd. Dat is geconcludeerd na bestudering van de beschikbare dossiers. Desondanks is nooit onomstotelijk komen vast te staan hoe Riphagen er exact in is geslaagd zijn straf te ontlopen.

Onderzoek gepubliceerd
De twee bovengenoemde schrijvers hebben de zaak Riphagen gereconstrueerd, en het resultaat vastgelegd in het boek met de korte, krachtige titel Riphagen, dat voor het eerst in 1991 is uitgegeven. Zes jaar later is er een herdruk van verschenen; in 2010 is en geactualiserde versie uitgekomen.
Dit boek stelt ons in staat vertrouwd te raken met een stuk Nederlandse geschiedenis, waarvan het gedeelte tijdens de Tweede Wereldoorlog verreweg het onbekendst is, en dat maatgevend is voor d beoordeling van de man in kwestie, die zich niet als hoofd van de Amsterdamse onderwereld het best in de kaart heeft laten kijken, maar juist door zijn handel en wandel tijdens de bezettingsjaren.
Dezer dagen is bekend geworden dat het boek zal worden verfilmd.

ZDF-docu's Terra XXL: Het gebeurde in de tropen

In de nacht van zondag 10 op maandag 11 april presenteert het ZDF drie afleveringen achtereen van de wetenschappelijk-historische reeks Terra XXL, in deze drie gevallen onder de overkoepelende titel Es geschah in den Tropen. Alle drie de documentaires worden aangeduid met Tropenfieber.

Portret uit 1806 van Alexander
von Humboldt, geschilderd
door Friedrich Georg Weitsch
(1758-1828)..

De eerste documentaire wordt uitgezonden tussen 01:15 uur en 02:30 uur: Logbuch Bounty , waarin nadere gegevens worden verstrekt over de Muiterij op de Bounty.
Daarna is veertig minuten gereserveerd voor het tweede deel van Tropenfieber met de titel Vorstoß am Orinoco, met als thema de ontdekkingen  in Zuid-Amerika van Alexander von Humboldt (1769-1859).
Ter afsluiting wordt, tussen 03:10 uur en 03:55 uur, de derde documentaire uit de reeks gepresenteerd: Mission Südland.

Docu's over enkele aspecten van de 'Duitse tijd'

Franse collaborateurs
Op woensdag 30 maart presenteert Arte-televisie en documentaire over een van de vele kwalijke instituten die er tijdens de heerschappij van de nationaal-socialisten in Duitsland en in de door het moffentuig bezette gebieden. Het gaat daarbij om de Franse militie, en de documentaire heet daarom: Met der SS Hand in Hand — Die französische Miliz. 

Links: premier Pierre Laval, geheel rechts Maarschalk Pétain.
Zo zijn die beiden te zien in de documentaire uit
1943 van Frank Capra: Divide and Conquer.

De documentaire richt zich enerzijds op het doen en laten van verzetsstrijders in het land van Marianne, maar tevens op de collaborateurs, en niet in de laatste plaats op de oprichter van de militie in kwestie: Pierre Laval (1883-1945), die in 1942 opnieuw tot premier, in dienst van het Vichy-bewind in zijn functie werd herbenoemd door Maarschalk Pétain. Toen barstte de vervolging van joden in het land van de zuiderburen in kwestie pas in volle hevigheid los.
De documentaire uit 2008, geregisseerd door Alain Ferrari, is te zien tussen 20:15 uur en 21:50 uur. De uitzending is op het beeldformaat 16:9. Twee herhalingen staan gepland: de eerste op dinsdag 5 april, 's ochtends vanaf 10:10 uur; de tweede op zaterdag 16 april, in de middag vanaf 16:10 uur.

Hitlers politie
Eveneens op woensdag 30 maart, maar dan laat op de avond om 23:30 uur, begint het eerste deel van een tweedelige film, die het eerste Duitse tv-net ARD/Das Erste op twee achtereenvolgende woensdagen zal uitzenden: Hitlers Polizei. DIe film behandelt de rol die de politie in dienst van Hitler heeft gespeeld, voorafgaande aan en tijdens het bewind van de nationaal-socialisten in Duitsland en in de bezette gebieden.
Ordnung und Terror (1923-1939) luidt de titel van de eerste helft, die eindigt in de nacht op donderdag 31 maart om 00:15 uur.
Het tweede deel, Ordnung und Vernichtung (1939-1945),l zal worden gepresenteerd door dezelfde zender, op hetzelfde tijdstip op donderdag 6 april.

BBC Four-tv: Begraven geheimen van de Bijbel

Francesca Stavrakopoulou
doceert aan de Universiteit
van Exeter in Engeland.

Ruim een halve eeuw geleden maakten twee bij elkaar horende, doch separaat verschenen, van oorsprong Duitse, boeken van Werner Keller (1909-1980) flink furore. We houden het bij  de Nederlandse titels, want ook in ons land werden deze boeken een doorslaand succes; vooral het eerste heeft tal van drukken beleefd: De Bijbel heeft toch gelijk. [1] Daarin ligt de nadruk op de stelling dat de toen recente wetenschap de historische juistheid zou bewijzen: van de plaatsbepalingen in de Bijbel, etcetera.
Dat boek werd gevolgd door De wereld van de Bijbel in beeld. Heden ten dage is de stand van zaken met betrekking tot archeologische vondsten die, rechtstreeks dan wel zijdelings, verband houden met de wereld van de bijbel, weer anders, want een halve eeuw voortgeschreden. 
Op dinsdag 29 maart zendt BBC Two-tv de laatste aflevering uit van een driedelige serie documentaires van Francesca Stavrakopoulou, waarin de betekenis van relatief recente archeologische vondsten nader wordt uitgewerkt. Als gevolg daarvan kan worden bepaald hoe en in welke mate een andere interpretatie van de verhalen uit de Bijbel toelaatbaar, respectieveljk dringend gewenst, dan wel zelfs vereist is. Dat betekent eveneens dat de resultaten van al dat onderzoek onze ideeën over diverse aspecten van de joodse en christelijke tradities beïnvloeden.
In de derde en laatste aflevering — The real Garden of Eden — laat genoemde geleerde vrouwe ons zien dat het verhaal over de Hof van Eden is gebaseerd op ware toestanden en gebeurtenissen in de context van een specifieke plaats en tijd. Zij doet dat aan de hand van opgravingen in Spanje, Syrië en Israël.

__________

[1] Dat zou één der meest succesvolle boeken in de categorie non-fiction worden van de eerste vier decennia na de Tweede Wereldoorlog.

Het einde van Adolf Eichmann in documentaire

Adolf Eichmann tijdens het proces
tegen hem in1961 te Jeruzalem.

Een niet onbelangrijk deel van de Duitse geschiedenis van de twintigste eeuw is meteen het mest gruwelijke deel, het meest abjecte en weerzinwekkende, en die status wordt er bepaald niet beter op met het voortschrijden van de tijd. Dat is mede te wijten aan het feit dat lang niet alles in kaart is gebracht wat er aan misdaden tegen de menselijkheid, tegen de mensheid an sich, zijn begaan en mede doordat lang niet alle daders zijn gepakt, en velen van hen met behulp van instanties die de slachtoffers zouden moeten ondersteunen — zoals de katholieke kerk, in Duitsland en elders, tot aan de Heilige Stoel toe —, zijn ontsnapt en veelal in een Zuid-Amerikaans land terecht zijn gekomen. Allerlei verwikkelingen hebben ertoe geleid dat Adolf Eichmann (1906-1962) — als Schreibtrischtäter één der hoofdverantwoordelijken voor de masale moord op Joden in Europa en waar het beestentuig van mofsen huize, hier en daar geholpen door collaborateurs, deze mensen met een ander geloof dan de rassenwaan en aanverwante krankzinnigheid — een halve eeuw geleden, in mei 1960, alsnog werd opgespoord door Simon Wiesenthal (1908-2005). 

Nazi-jager Simon Wiesenthal.

Eichmann werd door de Israëlische geheime dienst Mossad ontvoerd naar Israël waar hij werd berecht en tot de doodstraf door ophanging werd veroordeeld. Op 1 juni 1962 werd het vonnis voltrokken.
De Joodse filosofe Hannah Ahrendt volgde die processen en schreef over die Banalität des Bösen. Ook Harry Mulisch heeft zich in woord en geschrift over deze gebeurtenissen uitgelaten.
__________
Maandag 28 maart 2011, NDR III-tv, 23:00 uur - 01:30 uur in de nacht op dinsdag 29 maart.

De dag van Lodewijk de Veertiende op WDR 3

Het is op 10 maart exact driehonderd en vijftig jaar geleden dat de latere Zonnekoning, Louis Quatorze — voor ons gewoon Lodewijk de Veertiende — definitief aan de macht is gekomen als heerser over Frankrijk.
Hij leefde van 5 september 1638 tot 1 september 1715. Vanaf 10 maart 1661 — hij was weliswaar al veel eerder officieel koning, maar eerst was zijn moeder regentes tot aan genoemde dag in 1661 — tot aan zijn overlijden, ruim 54 jaar heerste hij over het land van Marianne.
Aandacht voor die mijlpaal in de historie van onze iets verder zuiderburen wordt gerealiseerd in het radioprogramma ZeitZeichen van de Westdeutsche Runfunk in de aflevering Stichtag heute — 10. März 1661; die Machtübernahme des französischen Königs Ludwig XIV. Uit te zenden op donderdag 10 maart, tussen 17:45 uur en 18:00 uur.

Hitler en zijn ranzige tuig versus VS van Amerika

Op de eerste dag van de derde maand van het jaar 2011 — dinsdag 1 maart, tussen 21:10 uur en 22:05 uur, om precies te zijn — presenteert Canvas, het tweede Belgische, Nederlandstalige televisienet de documentaire Hitler's war on America. 

Signatuur van Adolf Hitler. De uiting
van een zeer depressieve persoon.

Daarin wordt teruggekeken op de begintijd van de Tweede Wereldoorlog toen Adolf Hitler — de totaal-generaal gestoorde leider van het nationaal-socialistische on-wezen dat zware, en lange tijd aanhoudende, schaduwen over geheel Europa heeft geworpen — en diens directe omgeving bezig met strategische plannen voor een aanval op de Verenigde Staten van Amerika. Toen werden aan Mofse zijde plannen geopperd om Duitse piloten in te zetten die hun toestellen dan tegen de wolkenkrabbers van Manhattan te pletter zouden moeten laten vliegen.
Het heeft zes decennia geduurd voordat een dergelijk plan werd verwezenlijkt, en onmiddelijk werd toegeschreven aan moslim-terroristen, maar het is nog steeds niet geheel duidelijk of en hoe de VS-regering daar op duistere wijze zelf bij was betrokken. Er zijn, nog altijd, teveel onduidelijkheden. Het gebeurde wel tijdens het bewind van een massamoordenaar en extremistische terrorist die het Witte Huis bevolkte.

Boerenknechten: eindelijk bevrijd van harde hand

Landarbeiders in Groningen
Het NTR/VPRO-programma Andere Tijden, waarvan op zaterdag 19 februari via Nederland 2 weer een aflevering wordt uitgezonden, heet voor die gelegenheid Betere tiedn in Groningen. Het gaat daarin om landarbeiders die hebben gezucht onder de harde hand van enkele hereboeren, vooral in de periode vóór de Tweede Wereldoorlog. Na die cesuur zijn deze mensen er eindelijk in geslaagd zich te bevrijden van het juk. Dat is echter mede te daken aan het feit dat de mechanisatie zich vrijwel overal wist door te zetten.Doordat de onvermogende gezinnen niet zelden groot — lees: te groot— waren, moest het oudst aanwezige kind 'de boer op', dat wil zeggen aan het werk in een vreemde omgeving waar op geen enkel niveau sympathie voor hen bestond. Weliswaar verging het de meisjes die een dienst gingen vervullen, ook niet veel beter, maar hun lijdensweg duurde bijna nooit een heel leven lang, zoals dat van hun mannelijke collega's, doch 'slechts' totdat ze gingen trouwen.

Hier ziet u enkele mensen die het werk hebben gedaan dat in de aflevering van Andere Tijden aan bod komt in de aflevering van zaterdag 19 februari. Eerder was deze afbeelding te zien in de serie Het Verhaal van Groningen dat een vast onderdeel vormt van de programmering van TV Noord te Groningen. Dat gebeurde in het kader van de uitzending over landarbeiders en boerenknechten, waarvan delen in Andere Tijden te zien zullen zijn.

Gesprekken in 't Gronings
De aflevering zal wel worden ondertiteld omdat de gesprekken worden gevoerd in het Gronings. Dat is met mensen van de leeftijd der zeer sterken: de oudste van hen is 98 jaar, de jongste 84 jaar. Zeven mannen in die categorie blikken in de documentaire terug op de dagen van weleer. Voor die film — Van boerenknecht tot landarbeider — werden ze geïnterviewd door Ina Spijk en Annemarie van Buuren, voor de zender TV Noord.
Deze aflevering van Andere Tijden wordt op genoemde zender aanstaande zaterdag gepresenteerd  tussen 20:40 uur en 21:10 uur. Herhalingen kunnen worden bekeken op het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24, eerst op maandag 21 februari, tussen 20:00 uur en 20:29 uur; de tweede op dinsdag 22 februari, eveneens tussen 20:00 uur en 20:29 uur.
Extra uitzendingen in de nachtelijke uren en overdag kunt u eventueel vinden in de programmagegevens op de website van de zender in casu.

ZDF toont documentaire Das Drama von Dresden

Enorme tragedie
Op dinsdag 15 februari kunt u zich tot drie kwartier achtereen verbijstering laten verleiden als u de moeite neemt om te kijken naar de historische documentaire die het tweede publieke Duitse televisienet zal uitzenden tussen 20:15 uur en 21:00 uur, handelend over een van de meest aangrijpende, incidentele gebeurtenissen met verstrekkende gevolgen, die onder het begrip Das Drama von Dresden de geschiedenis is ingegaan en heden ten dage nog altijd naar hetzelfde verwijst, ook al zullen er in de ruim zes decennia sedert het gebeuren in de nacht van 13 op 14 februari 1945, in die stad er zich nog talrijke drama's hebben afgespeeld. 
Het begrip drama is daarvoor eigenlijk te algemeen, aangezien het simpelweg een enorme tragedie is geweest, waarvan alle gevolgen nog lang niet zijn uitgewist.

Geallieerde aanval
In genoemde nacht hebben geallieerde bommenwerpers een omvangrijke aanval vanuit de lucht gelanceerd op de Duitse barokstad Dresden, die bijkans in haar geheel werd verwoest: er zijn vijfentwintig duizend doden gevallen in een periode van minder dan een etmaal.
Om een zo goed mogelijk beeld te creëren van wat er nu precies is gebeurd, hebben de makers onder meer gekozen voor interviews met zowel overlevenden van die historische dag — zij het in een afgrijzen wekkende vorm —, alsook met enkele van de overlevende figuren die de bommenwerpers in kwestie hebben bestuurd. Die commentaren worden afgewisseld met archiefbeelden.

Het verhaal van de jonge vrouwen van Red Band

In 1983 publiceerde de schrijfster Tessa de Loo de veel publiciteit genererende bundel verhalen De meisjes van de suikerwerkfabriek, met daarin het verhaal van het wel en wee van jonge vrouwen — die bepaald niet altijd even damesachtig gedrag vertoonden —, werkzaam bij een internationaal befaamde fabriek van zoetwaren in de provincie Noord-Holland.
In het historische programma Andere tijden, van NTR/VPRO, wordt de geschiedenis opgerakeld van heel andere meisjes en een andere suikerwerkenfabriek. Aan het eind van het zevende decennium van de vorige eeuw — de late jaren zestig — zijn honderden vrouwen uit Joegoslavië in de omgeving van Roosendaal terechtgekomen, want daar meenden ze werk te kunnen vinden, en dat bleek juist te zijn: in de fabriek van Red Band.
Hans Goedkoop — sedert jaar en dag presentator van Andere tijden — brengt ons de feiten, die het gevolg bleken van de wijzigingen in de leefgemeenschap waar de vele jonge vrouwen waren neergestreken: de politie raakte overbelast en in de plaatselijke horeca heerste een drukte als nooit tevoren.
De meisje van Red Band wordt uitgezonden op Nederland 2, op zaterdag 12 februari, tussen 20:40 uur en 21:10 uur.

Het verhaal van de jonge vrouwen van Red Band

In 1983 publiceerde de schrijfster Tessa de Loo de veel publiciteit genererende bundel verhalen De meisjes van de suikerwerkfabriek, met daarin het verhaal van het wel en wee van jonge vrouwen — die bepaald niet altijd even damesachtig gedrag vertoonden —, werkzaam bij een internationaal befaamde fabriek van zoetwaren in de provincie Noord-Holland.
In het historsche programma Andere tijden, van NTR/VPRO, wordt de geschiedenis opgerakeld van heel andere meisjes en een andere suikerwerkenfabriek.
Aan het eind van het zevende decennium van de vorige eeuw — de late jaren zestig — zijn honderden vrouwen uit Joegoslavië in de omgeving van Roosendaal terechtgekomen, want daar meenden ze werk te kunnen vinden, en dat bleek juist te zijn: in de fabriek van Red Band.
Hans Goedkoop — sedert jaar en dag presentator van Andere tijden — brengt ons de feiten, die het gevolg bleken van de wijzigingen in de leefgemeenschap waar de vele jonge vrouwen waren neergestreken: de politie raakte overbelast en in de plaatselijke horeca heerste een drukte als nooit tevoren.
De meisje van Red Band wordt uitgezonden op Nederland 2, op zaterdag 12 februari, tussen 20:40 uur en 21:10 uur.

TV5 Monde met een aflevering van La Résistance

De Franstalige, wereldwijd te ontvangen televisiezender TV5 Monde presenteert op gezette tijden een aflevering van een reeks documentaires onder de overkoepelende titel La Résistance, over de functie van het Verzet in Frankrijk gedurende de Tweede Wereldoorlog. Op woensdag 2 februari zal daarvan opnieuw een aflevering worden uitgezonden, tussen 21:00 uur en 23:00 uur: Quand il fallait sauver les juifs.
In Frankrijk werden gedurende de bezetting door de Duitsers — gedurende de Tweede Wereldoorlog — de leden van de Joodse gemeenschap vervolgd op manieren, die de meesten van ons kennen uit documenten die de moderne geschiedenis voor ons heeft 'samengesteld'. Helaas had ook het dubieuze, met de moffen collaborerende, Vichy-regime het op hen voorzien.
Al snel werd duidelijk wat er met de op transport naar Duitsland gestelde Joden zou gebeuren als ze eenmaal in handen van de nazi's waren gevallen, en dat had tot gevolg dat het Franse verzet — de Résistance — een omvangrijke en geheime operatie te organiseren die voor joodse burgers de mogelijkheid opende onder te duiken.

Koning van door Hitler bezet Engeland: Edward VIII

Edward VIII uit het Huis
Windsor (1894-1972).

Als de dreiging die in de roman SS-GB uit 1978, van de thriller-auteur Len Deighton (geb. 1929), nadrukkelijk werd omschreven, werkelijkheid zou zijn geworden — dat het als nazi-Duitsland bekend staande, omvangrijke misdaadsyndicaat in het plan voor een invasie van Britse bodem zou zijn geslaagd —, was het niet denkbeelding geweest dat de op 11 december 1936 afgetreden koning Edward VIII door Hitler in zijn kort tevoren opgegeven functie zou zijn teruggeplaatst.
Nauwelijks een jaar hield deze in 1894 geboren Edward uit het Huis Windsor de Britse troon bezet toen hij bekendgemaakt heeft dat hij in het huwelijk wenste te treden met de Amerikaanse Wallis Simpson (1896-1986). 

De Amerikaanse Wallis Simpson
die met Edward VIII trouwde.

Dat heeft hem in woelig vaarwater doen belanden: zowel de Britse regering alsook het volk was not amused, mede doordat die Amerikaanse reeds tweemaal getrouwd was geweest. Weliswaar meende de koning nog wel een compromis te kunnen sluiten: zijn verbeide echtgenote zou niet als koningin fungeren en hun kinderen zouden geen kandidaat voor troonsopvolging worden. Edward bleek echter te optimistisch: de regering Churchill speelde zijn spel niet mee.
De woorden waarmee de koning zijn aftreden had bekendgemaakt, waren zodanig gekozen dat ze nuchter beschouwd niet onjuist waren. Hij had gezegd niet te kunnen functioneren zonder de steun van zijn echtgenote.
In de periode na zijn troonsafstand is er contact geweest van Edward en mevrouw Simpson met Adolf Hitler op de Obersalzberg, en mede — doch niet alleen — daardoor bleef de geruchtenstroom op gang waarin steevast werd gezegd dat zij sympathie voor de nazi's koesterden. Edward wees zulks verre van zich en kwalificeerde hij in zijn na de tweede Wereldoorlog verschenen autobiografie Hitler als "een enigszins belachelijke figuur met theatrale poses en bombastische pretenties."

Handtekening van Edward, met de
toevoeging RI (Rex Imperator)

Er bestaan echter voldoende bronnen die een andere taal spreken en die komen, onder meer, aan bod in de documentaire Edward VIII und die Nazis — Mythos und Wahrheit. Deze wordt op dinsdag 18 januari door het tweede publieke Duitse televisienet vertoond tussen 20:15 uur en 21:00 uur.

Ongrijpbaar maar toch existent: Hollands licht

Documentaire van Piter-Rim de Kroon
Het digitale Nederlandse televisiekanaal Geschiedenis 24 vertoont op vrijdag 7 januari, tussen21:41 uur en 23:14 uur, een documentaire met de titel Hollands Licht van Piter-Rim de Kroon. De maker van de film stelt daarin een onderzoek in naar dat befaamde maar o zo ongrijpbare fenomeen binnen de Nederlandse cultuurgeschiedenis.

Joseph Beuys, deel van een
Affiche uit 1974 waarop Beuys'
eerste discussie in de VS groot
werd aangekondigd.

De mare — die een lang leven beschoren is — gaat dat het licht in de regio Holland van een heel bijzonder kaliber is, maar er is ook iemand geweest — eveneens een aparte figuur binnen de wereld der kunsten —, die heeft beweerd dat het specifiek Hollandse licht in het midden van de twintigste eeuw zijn helderheid heeft verloren. Dat was het buitenbeentje Joseph Beuys (1921-1986) — de man met onafscheidelijke hoed —, die enige tijd lid was van de Deutsche Bundestag (qua functie vergelijkbaar met onze Tweede Kamer) voor de partij Die Grünen.

Andere tijden met een Ode aan de rivier

Uitgesteld
Op 31 oktober stond de speciale aflevering van het programma Andere tijden, een productie van de NTR in samenwerking met de VPRO, gepland, doch door het overlijden van Neerlands laatst overgebleven schrijver van de als Grote Drie bekend staande mini-groepering, Harry Mulisch (29 juli 1928-31 oktober 2010) moest deze worden uitgesteld, maar — als tenminste niet opnieuw wereldschokkende gebeurtenissen de planning in het honderd sturen,mkunnen belangstellenden op donderdag 30 december, via de tv-zender Nederland 2, tussen 21:00 uur en 22:00 uur, kennisnemen van de inhoud van Ode aan de rivier.

Terugblik
In het jaar 1922 zijn in de zomer twee mannen bij Lobith aan boord van een raderboot gestapt en hebben zij hun doel — de Rijn tot aan de uitmonding in zee afvaren en daarbij "de eerste grote onderwijsfilm maken" bereikt. Het resultaat was een documentaire met een lengte van ruim twee uur. Daarin hebben de heren zoveel mogelijk vastgelegd van hetgeen zij hebben gesignaleerd op en langs het water.
Bijna negen decennia daarna heeft Jan Wouter van Reyen de Waal ongeveer hetzelfde gedaan, en het resultaat daarvan moet ons een indruk geve van de schoonheid van het Nederlandse landschap langs, en het leven op, de rivier.
Aan de hand van zeer uiteenlopend archiefmateriaal krijgen we inzicht in diverse aspecten van, en de veranderingen binnen, het leven langs en op de rivier.
Dat thema heeft ook de inspiratie van — vooral regionale — schrijvers aangewakkerd, zoals van één der bekendste onder hen: Antoon Coolen (1897-1961) voor zijn Dorp aan de rivier (1934) en Stad aan de Maas (1960).

Driehonderd Joden uit Palestina tegen Franco

Op maandag 13 december, om middernacht, begint op de Duitse regionale televisiezender WDR (West Deutscher Rundfunk) de één uur durende documentaire 300 Juden gegen Franco, handelend over de ruim driehonderd Joden die in 1936 uit Palestina zijn vertrokken om deel te nemen aan de Spaanse burgeroorlog in een positie die gericht was tegen generaal Franciso Franco y Bahamonde (1892-1975) en diens troepen. Dat monster zou vier decennia het land Spanje en vooral de bewoners ervan in een ijzeren greep houden en zich profileren als een beul van het ergst denkbare kaliber.

Biografische documentaire over Maarschalk Pétain

Philippe Pétain, geboren in 1856, was maarschalk in het Franse leger en ontmoette veel respect vanwege zijn heldhaftige gedrag tijdens de Eerste Wereldoorlog. Helaas heeft hij gedurende de Duitse bezetting van Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog intensief met de Duitsers intensief samengewerkt waardoor de beschuldiging van collaboratie een voor de hand liggende zaak werd.

Maarschalk Philippe Pétain ontmoet Het Beest uit de Afgrond.

 Die keuze, ten detrimente van datzelfde vaderland, heeft Pétain, na de aftocht van het moffentuig, de nodige sores opgeleverd: hij werd veroordeeld tot de doodstraf. Hij was toen ook al negentig jaar oud. Aan het leven van Philippe Pétain is op 23 juli 1951 een einde gekomen op het Franse gevangeniseiland Île d'Yel. De Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie vertoont op woensdag 24 november de biografische documentaire met de simpele titel Pétain. De uitzending ervan zal worden gerealiseerd tussen 20:15 uur en 22:00 uur.

Spectaculaire luchtreis van Graf Zeppelin in 1929

Lady Grace Drummond-Hay (1895-1946) was in 1929 de enige vrouwelijke passagier tijdens de eerste reis rond de wereld aan boord van de Graf Zeppelin. Dat gebeurde in het kader van haar werk als journaliste voor het Hearst Press Empire. Die reis — welke nu alweer meer dan acht decennia geleden werd gerealiseerd — mag als spectaculair worden gekwalificeerd, aangezien dat 'vliegtuig' over Londen, Siberië, Tokio, Los Angeles en New York kon worden gesignaleerd. Tijdens die uitzonderlijke reis bloeide bloeide er 'iets moois' op tussen Grace en haar gehuwde collega Karl von Wiegand.

Dat alles wordt relatief breed uitgemeten in Farewell, een documentaire die zal worden uitgezonden door de NTR via Nederland 2 in het programma Het uur van de wolf, dat te zien zal zijn op dinsdag 23 november vanaf 23:00 uur tot 00:40 uur in de nacht op woensdag 24 november. Ongetwijfeld zal er binnen niet al te lange tijd een herhaling volgen via een van de digitale 24-uurs kanalen.

De ware Lola Montez en Ludwig I van Beieren

De speelfilm Lola Montès die hedenmiddag in herhaling zal worden uitgezonden, wordt geacht een beeld te geven van de situatie de ontstond toen de 'omgeving' van Ludwig I van Beieren niet meer kon tolereren dat deze monarch een verhouding onderhield met Lola Montès. Die film heeft de reputatie verworven van hoge kwaliteit en alles wat daarbij hoort.
Wij willen u alleen een indruk geven van de twee wezens die in dat echte drama de hoofdrol hebben gespeeld. Hieronder ziet u ze afgebeeld:

Ludwig I von Bayern, lithografie van
Johann Georg Bodmer (1786-1864).

Lola Montez, geschilderd 
door John Middleton 
Murray (1889-1957)

De onwerkelijke vredestijd van het interbellum

Dat er in de twee decennia voorafgaande aan het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Europa meer dan gebruikelijk, uitzonderlijke, abnormale en verbijsterende dingen zijn gebeurd, hangt voornamelijk samen met de Unordnung die na het einde van de Grote Oorlog bleef heersen, al heeft menigeen daarvoor de ogen gesloten, enerzijds uit opluchting over de in 1918 gesloten wapenstilstand, die als vrede werd verkocht, aan de andere kant als gevolg van het verdringingsmechanisme dat ons mensen wordt geacht te beschermen. In veel gevallen is dat ten onrechte, en zeker met betrekking tot de genoemde periode van 1919 tot 1939.
In de documentaire — 1919-1939: La drôle de paix — worden de gebeurtenissen in Europa tijdens de woelige periode tussen de beide wereldoorlogen nader belicht. Het programma duurt ruim anderhalf uur en is te zien tussen 21:00 uur en 22:35 uur, via de Franstalige televisiezender TV5 Monde.

De verloren stad van de farao in de woestijn

De in tal van opzichten
uitzonderlijke farao
Achenaten/Achnaton, etc.

Buitenbeentje
In de aflevering die deze zaterdag, 30 oktober, in de serie documentaires van de Britse televisiezender BBC, met de overkoepelende titel Timewatch, zal worden uitgezonden — The Pharao's lost city —, wordt herinnerd aan de rebelse farao Achenaten — beter bekend als Echnaton; hij regeerde van ongeveer 1351 tot 1334 vóór onze jaartelling — die ruim drieduizend jaar geleden, samen met zijn volk, naar de woestijn is vertrokken om aldaar een utopische stad te stichten.
(BBC Two-tv, vanaf 20:10 uur.)

Nieuwe archiefbeelden en -geluid Kennedy-moord

Een halve eeuw geleden
Op 22 november 1963 reisde ik per trein naar Rotterdam, waar ik voor het Centraal Station werd opgewacht. Begroet werd ik met de woorden: "Die vuile communisten hebben Kennedy vermoord. De Derde Wereldoorlog is nu wel begonnen."
Hoewel het inmiddels alweer bijna 47 jaar geleden is, staat die aankomst op Rotterdam CS me nog bij alsof ik het gisteren heb meegemaakt. Niet dat ik het enorme enthousiasme voor die VS-president deelde, maar dat doe ik voor geen enkele regeringsleider.
Wat zijn er sedert die dag in november massaal speculaties losgelaten op het thema in kwestie: de moord op genoemde datum, te Dallas - Texas, op John Fitzgerald Kennedy (1917-1963), de vijfendertigste president van de Verenigde Staten van Amerika.

De plaats van het delict op 22 november 1963: Dealey Plaza in Dallas,Rexas, VS.

Meer feiten in documentaire
Het tweede, Nederlandstalige, Belgische televisienet Canvas vertoont op woensdag 27 oktober — vanaf 23:45 uur tot 01:25 uur in de nacht op 28 oktober — een documentaire van Tom Jennings met de titel Lost JFK tapes — The assassination. Daarin zijn nieuw ontdekte archiefbeelden opgenomen die een correcter en completer relaas bieden van de gebeurtenissen op de dag in kwestie, en die tevens een meer afgerond onderdeel verstrekken van al hetgeen er onmiddellijk op volgde.
Een niet nauwkeurig in te schatten aantal keren zijn beelden van die dag in Dallas uitgezonden, verspreid over onze gehele aardkloot. Echter, zo'n vierenhalf decennium ebben er tal van uren aan geluids- en beeldmateriaal in die stad in Texas verborgen gelegen.
In deze documentaire wordt er voor de eerste keer gebruik gemaakt, en wel in ruime mate, van de beelden in kwestie.

Afgelaste uitzending Andere tijden ingehaald

De in onze bijdrage van 23 september aangekondigde uitzending van Andere Tijden over Tiede Herrema is op de in het artikeltje genoemde datum niet uitgezonden. Dat wordt goedgemaakt in de aflevering van donderdag 21 oktober vanaf 21:25 uur.

Een lijk in de politieke kast van Japan

Bacteriologische oorlogsvoering in Japan werd voorbereid om zo nodig te kunnen worden gerealiseerd met behulp van een speciale legereenheid. Reeds sedert 1932 bestaat in Japan een speciale, zeer geheime legerafdeling met de benaming 731, welke was gespecialiseerd in biologische oorlogsvoering.
Serge Viallet heeft over deze legereenheid een documentaire vervaardigd waarin de feiten met betrekking tot deze duistere bladzijden uit de historie van het Land van de Rijzende Zon op een rij worden gezet. De documentaire is getiteld Kizu, the untold story of unit 731. 
Het tweede Belgische, Nederlandstalige televisienet Canvas zendt de film uit op woensdag 20 oktober vanaf 23:30 uur tot in de nacht van donderdag 21 oktober, om 00:25 uur.

Een antieke sage van Gusta Schwab op NDR Kultur

Maandag 18 en dinsdag 19 oktober wordt opnieuw een van de befaamde oude geschiedenissen uit de antieke wereld — welke door de Duitse letterkundige Gustav Schwab zijn gepubliceerd in verzamelingen die tot op de huidige dag populair zijn gebleven. Ook in Nederlandse vertaling zijn de Griekse mythen en sagen, in diverse uitvoeringen  verschenen.
Gedurende de uitzending, op de beide genoemde avonden, van het letteren-programma Am Abend vorgelesen — dat wordt uitgezonden via de Duitse regionale radiozender NDR Kultur tussen 22:00 uur en 22:35uur — kunt u luisteren naar het verhaal Sieben gegen Thenen, voorgelezen door Susanne Stein.
Het verhaal in kwestie is eveneens terug te vinden in het oeuvre van de klassiek-Griekse tragedieschrijver Aischylos, die leefde van 525-456 vóór onze jaartelling. De titel van de Nederlandse vertaling van deze tragedie luidt dan ook gewoon Zeven tegen Thebe.
Mensen die er genoegen aan beleven dit verhaal voorgelezen te krijgen, zouden ook de tragedie eens moeten lezen: een kleine 60 pagina's toneeltekst, dus veel wit tussen de regels en zo meer. Bijwonen van een opvoering zal per definitie wel heel erg moeilijk worden.

Shackletons legendarische Antarctica-expeditie

Ontdekkingsreiziger
Ernest Shackleton.
Foto uit 1904.

Succesvolle mislukking

Een beroemde, historische expeditie, die wel wordt omschreven als de meest succesvolle mislukking, wordt op woensdag 13 oktober in de documentaire The Endurance: Shackleton's legendary Antarctic expedition voorgesteld door het tweede Nederlandstalige, Belgische televisienet Canvas. Daarbij gaat het om het verhaal van de poging om de Zuidpool over te steken in de jaren 1914-1916, ondernomen door Ernest Shackleton (1874-1922).De film in kwestie zal worden uitgezonden door het tweede, Nederlandstalige Belgische televisienet Canvas.

Andere aanpak
Het is een volkomen andere documentaire geworden dan gebruikelijk is voor historische evenementen. Enerzijds kunnen we kennismaken met de beelden die expeditie-fotograaf Frank Hurley (1885-1962) heeft genomen, zowel 'statisch' (foto's), alsook bewegend (film). 

Fotograaf Frank Hurley
omstreeks 1914.

Daarnaast zijn er recente opnamen beschikbaar die eveneens op authentieke locaties zijn gerealiseerd. Verder zijn er delen uit een audio-archief in de film geïntegreerd. Deze hebben  — in samenhang met de eerder genoemde elementen — ervoor gezorgd dat een redelijk compleet beeld is ontstaan van he gebeuren in de jaren 1914-1916, met als gevolg dat de geschiedenis van deze ontdekkingsreis heel wat helderder kan worden gepresenteerd. Aangevuld met interviews van relatief recente datum, met nazaten van de expeditie-leden, dragen het nodige bij aan het fascinerende totaalbeeld.

De documentaire wordt uitgezonden tussen 22:45 uur en 00:50 uur in de nacht op donderdag 14 oktober.

DDR-Nacht zaterdag op derde Duitse tv-net NDR

Iets meer dan zes uur achtereen, met zes verschillende bijdragen, duurt de DDR-Nacht die het derde Duitse televisienet NDR (Norddeutscher Rundfunk) zaterdag 2 oktober, vanaf 2325 uur tot 05:35 uur uitzendt.
De eerste drie kwartier, tot 00:20 uur, zijn gereserveerd voor Tschüss DDR! — Über Warschau in die Freiheit, een documentaire over mensen die de Deutsche Demokratische Republik tijdens de jaren van onbedaarlijke dictatuur hebben verlaten via de hoofdstad van het buurland Polen.
Daarna, tot 01:35 uur, volgt het docudrama Schabowksi's Zettel — Die Nacht als die Mauer fiel. Het gaat over die specifieke situatie op 9 november 1989 toen door Günter Schabowski [1] van het Politbüro voor televisiecamera's heeft bekendgemaakt dat met onmiddellijke ingang dat alle DDR-burgers vrij de grenzen van hun eigen staat zouden kunnen passeren: dat betekende naar vrije keuze reizen. Het was op dat moment duidelijk dat Schabowski zelf totaal verrast was over hetgeen hij voorlas van het kattebelletje dat men hem had toegestopt.
Direct in aansluiting daarop zendt de NDR in totaal vier afleveringen uit van de documentaire reeks Meine DDR. De eerste aflevering is Träume und Illusionen.
Om 02:20 uur volgt een tweede aflevering uit die reeks: Im Schatten der Mauer, en weer drie kwartier later, vanaf 03:05 uur kan men kijken naar Der schöne Schein der Diktatur.

Tenslotte, vanaf 03:50 uur wordt de vierde en — in ieder geval gedurende die nacht — de laatste aflevering uit Meine DDR — uitgezonden. Daarbij gaat het om de documentaire Tanz auf dem Vulkan.
De laatste van de zes bijdragen in deze historische documentaire DDR-nacht  is een portret van de voormalige opperste baas van de DDR,  de zogeheten Staatsratsvorsitzender van de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED): Erich Honecker (1912-1994).
__________
[1] Günter Schabowski (geb. 1929) is een van de weinige voormalige DDR-politici die medeverantwoordelijkheid voor de toestanden indertijd aan de andere kant van de Duitse grens heeft geclaimd, en daarvoor korte tijd in de gevangenis heeft gezeten. Hij heeft daarna in de Bondsrepubliek nog gefungeerd als redacteur van de krant in een kleinere plaats, zeer tot tevredenheid van de bevolking.

Veteranen uit de Koude Oorlog in Andere tijden

Weggevallen grens met oostblok
Sedert 3 oktober 1990 is er geen grens meer tussen het oosten van Duitsand en het oostblok. Daarmee lijkt de langs als dreiging ervaren Grote Beer — lees: De Rus, ook al heet de huidig president van Rusland in onze taal Van Beren (Medvedjev) — relatief tam te zijn geworden en zou men in het Westen niet langer angst hoeven te koesteren voor een invasie, zoals die in de Koude Oorlogs-retoriek werd gepropageerd. Onder anderen de toenmalige VVD-senator Harm van Riel (1907-1980) was er zeer van overtuigd: "Wij weet'n dat de Russ'n koom'n." Gevraagd naar zijn informatiebronnen dienaangaande, zei hij dit te kunnen opmaken uit wat hij las in de internationale kranten die hij dagelijks raadpleegde: De Frankfurter Allgemeine Zeitung,  Le Monde en The Times.

Wijd verbreide angst
Overigens waren het niet alleen politici en aanverwante hoogwaardigheidsbekleders die zich in die dagen door dergelijke irrationele gevoelens lieten leiden. Een twee decennia oudere dame die tegelijk met mij in het begin van de jaren zeventig Russisch studeerde, was er eveneens "heilig van overtuigd", en studeerde onder meer daarom die taal, opdat ze later allemaal zelf kon verstaan wat er allemaal gezegd zou worden.
Te menen dat er heden ten dage geen gevaren uitgaan van Rusland, is, met een ex-KGBér als Vladimir Poetin — door een enkele compleet zweverige figuur beschouwd als en volbloed democraat —  die de touwtjes aldaar in handen heeft, niet denkbeeldig aangezien hij behoort tot de categorie van de meest abject denkbare leiders (van een staat), maar een invasie van het Westen zal hij vast niet wagen.

Nederlandse veteranen
Over die periode van de Koude Oorlog en de verdediging van de oostgrens van het voormalige West-Duitsland gaat het in de aflevering van het geschiedenismagazine Andere tijden, uit te zenden via Nederland 2,op donderdag 30 december, tussen 21:30 uur een 22:00 uur.
Zoals gebruikelijk leidt Hans Goedkoop ook ditmaal de beelden in deze aflevering in en zal hij tussendoor nadere informatie verschaffen over de Nederlandse veteranen die tijdens de Koude Oorlog jarenlang aan de grens met de DDR hebben geoefend om een eventuele aanval van Sovjetzijde te kunnen afslaan.

De eerste Amerikaanse snelheidsovertreder

Niet in het normale lexicon
Geregeld, in principe eens per jaar, verschijnt er, bij de uitgever van de onovertroffen Brockhaus Enzyklopädie, een klein, gebonden boek met de naam Brockhaus in grote rode letters en met één of twee ondertitels: de éne die daarbij steevast voorkomt, is Was so nicht im Lexikon steht.
Daarin wordt de lezer op tal van gebieden geprikkeld met een reeks vragen, die op de oneven pagina's worden gesteld, met aan de achterzijde daarvan het antwoord. Door de inhoud van zo'n alleraardigst werkje door te nemen, heb je inderdaad de beschikking over meer wetenswaardigs, waarvan een deel niet alleen leuk is voor het moment, of geschikt is als gespreksstof, maar tevens feiten en data bevat die je graag voor de rest van je leven meedraagt. In de editie van 1998, die — na BROCKHAUS als hoofdtitel — ook nog Ganz schön merkwürdig als tussentitel draagt, voordat erop wordt gewezen dat men de in korte en bondige teksten gevatte, anekdotisch voorgestelde wetenswaardigheden — in de meeste gevallen bij de vragen voorafgegaan door een tekening van Michael Maier — niet in de normale, omvangrijke editie van de Brockhaus zal vinden.

Wie werd als eerste snelheidsovertreder aangehouden?
"Wer wurde als erster Amerikaner wegen zu hoher Geschwindigkeit festgenommen?" luidt één der in bovenomschreven verzameling opgenomen vragen.

Het antwoord wordt aan de keerzijde van hetzelfde blad (met twee pagina's):
Dat was Jacob German, een New Yorkse taxichauffeur, die het heeft bestaan om in de straten van deze Amerikaanse grootstad in het jaar 1899 met een snelheid van bijna twintig kilometer per uur rond te razen. De agent die hem staande hield, was zelf per fiets onderweg.
__________
Voor een mooie anekdote, uit hetzelfde boekje, over het ontstaan van het theezakje, kunt u terecht in een artikel over de Route va de Thee, op onze moedersite Cultuurtempel.
__________
BROCKHAUS! — GANZ SCHÖN MERKWÜRDIG — Was so nicht im Lexikon steht. Texte von Joachim Heimannsberg; Illustriert von Michael Maier. Redaktion: Gabriele Gassen. 256 pagina's, gebonden. F.A. Brockhaus, Leipzig • Mannheim, 1998. ISBN 978-3-7653-1553-2.

De ontvoering van Herrema in Andere tijden

Het NTR/VPRO-programma Andere tijden komt op donderdag 23 september met weer een aflevering over bijna — en soms zelfs volkomen — vergeten gebeurtenissen uit de twintigste eeuw. Deze keer is De ontvoering van Herrema het thema.
Tiede Herrema (geboren in1921) een Nederlands ondernemer die tevens doctor in de filosofie is, werd op 4 oktober 1975 in de Ierse plaats Limerick ontvoerd door leden van de IRA (Irish Republican Army). Gedurende enkele zenuwslopend-spannende weken werden er onderhandelingen gevoerd,welke er uiteindelijk toe hebben geleid dat Tiede Herrema is vrijgekomen. Thans, vijfendertig jaar na dato, is het toenmalige slachtoffer— inmiddels op hoge leeftijd — teruggereisd naar de plek waar hij dagen achtereen vastzat, in gezelschap van zijn ontvoerders.
Ook deze aflevering van Andere tijden wordt ingeleid en van commentaar voorzien door Hans Goedkoop.

Het stoomschip met 930 ultieme verdoemden

Vanaf 13 mei 1939 doolde de St. Louis, een passagiers-stoomschip met 930 Joodse vluchtelingen veertig dagen over de wereldzeeën, in de hoop dat deze ergens op de wereld welkom zouden zijn, al was het maar in passieve zin. De vrije wereld — vooral het land dat zichzelf afficheerde als van de onbegrensde mogelijkheden: de VS — was niet bereid de bedreigde groep Joden op te nemen, en hetzelfde geldt voor Cuba, waar een tussenstop werd gemaakt.

Dat betekende dat het schip moest terugvaren naar de haven van herkomst, en het betekende dat het merendeel van de vluchtelingen aan boord op termijn een wisse dood tegemoet zou gaan in één der vele concentratiekampen van het weerzinwekkend-uitzinnig gestoorde Beest dat Duitsland regeerde, maar zich daarmee alleen niet kon bevredigen.
Arte-tv zendt de ZDF-documentaire over deze gebeurtenis: Das Schiff der Verdammten — een Duits, Amerikaan, Cubaanse coproductie uit 2005, geregisseerd door Dietmar Schulz —  op woensdag 22 september, tussen 21:05 uur en 22:00 uur; er zal vooralsnog geen herhaling worden uitgezonden.
Meer hierover is te lezen in een document op internet, door Dr. Frank Caestecker, dat tevens is opgenomen in het Auschwitz Bulletin.
__________
Afbeelding: Omringd door tal van kleine schepen ligt de St. Louis in 1939 in de haven van Havana.

Exclusieve beelden uit de Tweede Wereldoorlog

In het geschiedenismagazine Andere tijden, waarvan deze week op donderdag 16 september weer een nieuwe aflevering zal worden uitgezonden via Nederland 2, tussen 21:30 uur en 22:00 uur, worden beelden vertoond onder de titel Oorlog in blik. Diverse mensen hebben, af en toe zelfs stiekem, gedurende de Duitse bezetting van ons land, gefilmd. Zowel (semi-)professionelen alsook particulieren hebben de camera gehanteerd, waarna het resultaat van die handelingen in een kast is opgeborgen of op andere wijze terzijde is geschoven; niet zelden belandde het op een zolder. In de loop er tijden na de oorlog werd veel van dat materiaal simpelweg vergeten.
Hans Goedkoop geeft ook in deze aflevering commentaar bij de bewegende beelden van onder meer een neerstortend Duits vliegtuig in de meidagen van 1940, en bij het afschieten van een raket boven Den Haag.
Ook krijgen we een zeer goede parodie op Hitler te zien, maar daarnaast eveneens pijnlijke beelden: hongertochten door de polder in de latere jaren van de oorlog. Tevens wordt ons Joods familieleven in de Amsterdamse Plantagebuurt getoond.
__________
Afbeelding: Hans Goedkoop. (Foto: VPRO/NPS.)

Portret van Chileense president Salvador Allende

Vanaf 1970 was Salvador Allende (geboren 1908), oorspronkelijk medicus, president van de Zuid-Amerikaanse staat Chili. Zijn grote verdienste bestaat erin dat hij heeft getracht het socialisme te integreren in een democratisch bestel. Onder leiding van een monsterlijke generaal — Augusto Pinochet (1915-2006) — werd in Chili begin september 1973 een staatsgreep gepleegd — niet te vergeten met behulp van de meest weerzinwekkende instantie die deze wereld kent: de CIA — waarna voornoemde militair zich steeds meer ging profileren als massamoordenaar en toonde hij daarnaast dat hij een onwezen was, een onmenselijke dictator zonder enig niveau en zonder enige beschaving.
Het vermoeden bestaat dat Allende zelf een einde aan zijn leven heeft gemaakt, doch zeker is dat geenszins, en binnen de kring rondom die, helaas tijdelijke, president wordt dat hier en daar als hoogst onwaarschijnlijk, zo niet onmogelijk, geacht.
De documentaire — een Frans-Chileense coproductie van Patricio Guzman uit 2004 — zal worden uitgezonden op woensdag 8 september, tussen 20:15 uur en 21:55 uur, via Arte-televisie.
Een herhaling zal te zien zijn op dezelfde zender, op dinsdag 14 september, 's ochtends vanaf 10:35 uur.

Aghet — Een volkenmoord maandag op NDR 3-tv

Heikel thema
In de jaren 1915-1918 zijn er anderhalf miljoen mensen op het gebied van het huidige Turkije om het leven gekomen in het kader van de Armeense genocide. Het is een nog altijd heikel punt binnen diverse delen van de samenleving in het huidige Turkije, al spreken de feiten zodanig voor zich dat ook daar een uiteenzetting met het kwalijke verleden van bijna een eeuw voor onze huidige tijd een dringende noodzaak is. Zolang dat niet gebeurt, is de Turkse staat niet ontwikkeld genoeg voor opname binnen de Europese Unie, hetgeen ook zonder dat onafgewerkte aspect van de geschiedenis van dat land, al moeilijk genoeg is, want terecht niet eenduidig. Hoort Turkije bij Europa tof toch bij Azië, al valt er ook best iets te bedenken dat het ene aspect van vraag bevestigend beantwoordt zonder dat het andere onderdeel wordt ontkend.
Over het fenomeen Armeense volkermoord — waarover reeds een grote rechtszaak is gevoerd — is een documentaire gemaakt: Aghet — ein Völkermord welke op maandag 6 september door de regionale televisiezender NDR 3 zal worden uitgezonden tussen 23:00 uur en 01:30 uur in de nacht op dinsdag 7 september. Het programma zal worden gepresenteerd door Fritz Frey en Jörg Scchönenborn.

Op zondag was er, ter gelegenheid onder meer van de opening van het culturele seizoen 2010/2011, in mijn woonplaats, een kunst-, antiek- en antiquarenmarkt. In één der talrijke dozen met boeken voor een prikje vond ik het hierbij afgedrukte boek over juist dat thema.

Een gelukkige tijd — NPS-documentaire uit 1998

Paul Cohen en Oeke Hoogendijk hebben in 1998 een documentaire gemaakt voor de NPS over de zogenaamde Barneveld-Joden. Dezen hebben hun leven te danken aan een initiatief van de toenmalige secretaris-generaal van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, mr. Karel Johannes Frederiks (1895-1962).

In de film komen negen Barneveld-Joden aan het woord, en zij vertellen hun verhaal. De documentaire zal worden uitgezonden door het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24, tussen 21:31 uur en 23:13 uur.

__________

Foto: Mr. K.J. Frederiks