dinsdag 29 november 2011

ZDF heden: Adolf Hitler en de vrouwen

In de vijfde aflevering van de ZDF-reeks Geheimnisse des Dritten Reiches, welke door het tweede publieke Duitse televisienet op dinsdag 29 november, tussen 20:15 uur en 21:00 uur, wordt uitgezonden, komt het thema Hitler und die Frauen aanbod. 
Eva Braun met Hitler en twee
honden samen op de Berghof.
Hoewel ik daar niet al te veel nieuws verwacht ─ want veel wat ons als nieuw of als geheim wordt voorgeschoteld, is in een andere context al eerder aan de orde geweest ─, kan het theoretisch best zo zijn dat er iets verrassends aan de oppervlakte komt, en komen we ─ door kennis te nemen van de inhoud van die uitzending ─ iets aan de weet over andere vrouwen dan Eva Braun (1912-1945), welke met Dolle Dolfje ─ een der internationale, krankzinnige topcriminelen uit de eerste helft van de twintigste eeuw ─ eveneens nader in contact hebben gestaan, dat wil zeggen: die een meer dan oppervlakkige rol hebben gespeeld in zijn bestaan.
Een interessante trilogie over nazi-vrouwen ─ eerst separaat verschenen en later nog eens in een band met meer dan duizend bladzijden ─ hebben we voorgesteld op deze site, op 14 januari 2008.
Daarin komt, tussen talrijke andere kwalijke wezens van de vrouwelijke kunne, Hitlers nicht Gely voor, die depressief is geworden van alle bemoeizucht.

donderdag 24 november 2011

In 1929 stierf, op deze dag, Georges Clemenceau

Georges Clemenceau in
de periode 1879-1880.
Portret van Edouard Manet.
Tweeëntachtig jaar is het geleden dat op 24 november de Franse politicus en schrijver, Georges Eugène Benjamin Clemenceau, te Parijs is overleden. Hij was op 28 september in 1841 te Mouilleron-en-Pareds in de Vendée geboren. Zijn geboortestreek werd voornamelijk bewoond door streng-katholieke mensen, maar zijn familie gold als tegenstander van de clerus.
Georges Clemenceau groeide op in het voorvaderlijke kasteel; zijn vader was arts zoals dat met tal van de voorafgaande zonen in de geschiedenis van de familie het geval geweest is. Als gevolg van de rijkdom van, in ieder geval, deze generatie Clemenceaus oefende Georges' vader geen praktijk uit. Toch volgde hij in de voetsporen van zijn vader en ging hij eveneens medicijnen studeren, eerst te Nantes en daarna in de Franse hoofdstad. Tijdens die studieperiode kreeg hij een reputatie doordat hij zeer radicale pamfletten publiceerde. Hij was nog maar vierentwintig jaar toen hij promoveerde.
Hij zou zich in de politiek engageren en eveneens de letterkunde bedrijven. Over dat laatste kunt u binnenkort meer op één van onze andere cultuurwebsites lezen.

woensdag 23 november 2011

Arte-documentaire Eén kroon voor twee broers

Albert en Edward.
De Frans-Duitse cultuurzender Arte-tv presenteert op woensdag 23 november een Duitse documentaire van Claire Walding over koning Edward VIII (1894-1972), die in 1936 nog geen jaar koning is geweest. Hij heeft afstand gedaan van de troon, omdat hij in het huwelijk trad met de Amerikaanse Wallis Simpson (1896-1986), die echter reeds tweemaal was gescheiden. Edward werd opgevolgd door zijn jongere broer Albert, die ─ toen hij koning werd ─ George VI (1895-1952) ging heten. Zijn regeringsperiode begon op 11 december 1936; hij overleed op 6 februari 1952.
Wel had dit alles tot gevolg dat er een crisis in het Britse koningshuis is ontstaan.

De film uit 2009 ─ in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9 ─ die tot stand is gekomen in opdracht van de regionale zender Radio Berlin Brandeburg, wordt op genoemde datum uitgezonden via opgemelde televisiezender te zien tussen 20:15 uur en 21:05 uur.
Herhalingen zijn te zien op zaterdag 26 november, 's middags vanaf 15:55 uur, en op dinsdag 29 november, 's ochtends vanaf 10:55 uur.

zondag 20 november 2011

Neurenbergse Processen startten deze dag in 1945

Een deel van de 24 beklaagden
tijdens het eerste Proces voor
Het Tribunaal van Neurenberg
in de periode 1945/1946.
Een goed half jaar nadat ook in Duitsland een einde aan de Tweede Wereldoorlog was gekomen, zijn in de Zuid-Duitse stad Neurenberg op 20 november 1945 de Processen begonnen voor het aldaar door de Geallieerden ─ die samen Duitsland bezet hielden ─ geïnstalleerde Tribunaal tegen de vierentwintig zogenoemde hoofddaders in de echelons der nationaal-socialistische misdadigers, die hele waslijsten aan de ergst denkbare strafbare feiten op hun naam hadden staan.
Op 1 oktober 1946 werden de vonnissen uitgesproken, en daarmee kon het Tribunaal worden ontbonden.
Neurenberg had een symbolische betekenis, vanwege de zogeheten Neurenbergse Wetten (Nürnberger Gesetze) tegen Joden en vanwege het feit dat aldaar de grote partijbijeenkomsten in de jaren werden georganiseerd. Van de bijeenkomst uit 1934 kunnen we nog altijd beelden zien in de door de met Hitler bevriende regisseuse Leny Riefenstahl (1902-2003) gedraaide documentaire Triumph des Willens uit 1935.

zaterdag 19 november 2011

Andere tijden ─ Vermist: Michael Rockefeller

Dit jaar is het een halve eeuw geleden dat, eveneens in de maand november, de miljonairszoon Michael Rockefeller, tijdens een verblijf in het toenmalige Nederlands Nieuw Guinea, is verdwenen. Hij was de, in 1938 geboren, jongste zoon van VS-gouverneur Nelson Rockefeller.
Als gevolg van die verdwijning stonden grote delen van de VS-bevolking op hun achterste benen. De Nederlandse overheid heeft toen weliswaar alles ingezet wat beschikbaar was om de man te vinden, helaas onder resultaat. Wel kwamen allerlei theorieën bovendrijven: misschien was de jongeman wel verdronken, opgepeuzeld door krokodillen of verorberd door Papoea's. 

In 1964 werd Michael Rockefeller officieel doodverklaard.
Hans Goedkoop memoreert dat alles in de nieuwste aflevering van het NTR/VPRO-programma Andere Tijden, onder de titel Vermist: Michael Rockefeller. De bijdrage is te zien op Nederlands 2, op zondag 25 november, tussen 21:20 uur en 22:00 uur.
Op vrijdag 25 november, tussen 21:07 uur en 21:37 uur, is een herhaling te zien op het digitale kanaal Geschiedenis 24. Eventueel meer uit te zenden herhalingen, overdag en/of in de nachtelijke uren zullen te vinden zijn in de Programmagegevens van de digitale zender in kwestie.

Meer over de kwestie Michael Rockefeller valt te lezen op de site Odd News and Stories.

donderdag 17 november 2011

Alexander Selkirk: de ware Robinson Crusoe

Arte-televisie confronteert, al degenen, die dat willen, op zaterdag 19 november met de man die model stond voor de protagonist in één van de boeken welke tot de top van de standaardwerken van de romankunst der wereldliteratuur dienen te worden gerekend: Robinson Crusoe uit 1719, geschreven door Daniel Defoe (ca. 1660-1731).
Standbeeld van Alexander
Selkirk, op de plek waar zijn
huis zich bevond: Main Street,
Lower Largo Fife in Schotland.

De historische figuur ─ Alexander Selkirk (1676-1723), een zeeman ─ heeft werkelijk vier jaar doorgebracht op een onbewoond eiland. Hij is dan ook de centrale figuur in de documentaire van Jurgen Stumpfhaus. Die is op zoek gegaan naar sporen van die Mister Selkirk, op en om de Chileense eilandengroep die de naam Juan Fernandez-archipel draagt.
Er zou aldaar eveneens een schat verborgen liggen, die door Spaanse ontdekkingsreizigers is achtergelaten.

Uitzending van de documentaire is tussen 20:15 uur en 21:05 uur.

maandag 14 november 2011

BBC Radio 3: The essay ─ Wat is Geschiedenis nu?

Edward Hallett Carr.
In 1961 heeft de Britse diplomaat en historicus Edward Hallett Casrr (1892-1982) het boek What is history? gepubliceerd. Dat zou een heel invloedrijk geschrift blijken.
Een halve eeuw na dato presenteert de Britse cultuurzender BBC Radio 3, gedurende vijf avonden, vanaf maandag 14 tot en met vrijdag 18 november ─ tussen 23:45 uur en middernacht onze tijd ─ in het vaste programmaonderdeel The essay, met als werktitel What is history today? een terugblik, hopelijk met vergezicht, naar aanleiding van dat boek.
Ongewtijfeld wordt het thema geschiedenis thans geheel anders behandeld dan een eeuw geleden en ook nog als een halve eeuw geleden, toen ik de lagere school bezocht. Maar men moet wel bedenken dat zelfs het thema historie een relatief onderwerp is, aangezien de opvattingen erover met de tijd mee evolueren. Over nog een eeuw is het immers allemaal weer heel anders.

zondag 13 november 2011

Geheimen van het Derde Rijk: Hitler en het Geld

Op zondag 13 november zendt het tweede publieke Duitse televisienet ZDF de tweede aflevering uit van een driedelige reeks in het overkoepelende ZDF-programma History ─ een Duitse zender hoeft toch waarlijk niet te doen alsof het om een Yanken-programma gaat ─ van Guido Knopp.
Guido Knopp, onder
meer ZDF-historicus.
Het thema van de drie delen van de verleden zondag begonnen serie documentaires, onder de titel Geheimnisse des Dritten Reiches; de tweede aflevering daarvan, die deze zondag te zien zal zijn, luidt
Hitler und das Geld. Daarover is in het verleden door tal van historici al veel gezegd ─ en daarom menen sommige commentatoren dat deze nieuwe reeks overbodig is, omdat het thema inmiddels wel uitgemolken zou moeten zijn. Doch elke nieuwe toevoeging is vanzelfsprekend welkom. We zijn dan ook benieuwd of de legende dat Hitler vrijwel uitsluitend met Joods geld zo machtig kon blijven, nu ook eens duidelijk zal worden ontzenuwd.

Uitzending van deze bijdrage zal worden gerealiseerd tussen 23:30 uur op die bewuste avond en 00:15 uur in de nacht op maandag 14 november.

vrijdag 11 november 2011

Op deze dag in 1821 werd Dostojevski geboren

Fjodor Michajlovitsj
Dostojevski (1821-1881),
in het jaar 1879.
Vandaag is het honderdnegentig jaar geleden dat de latere literaire reus Fjodor Michajlovitsj Dostojevski te Moskou werd geboren: 11 november 1821. Hij zou, als uitzonderlijk neurotisch wezen zijn plaats in de Russische letteren weten te veroveren met boeken die heden ten dage nog steeds actueel zijn, voornamelijk doordat ze gaan over de diepe krochten die in de ziel van mensen bestaan, welke in het dagelijks leven ─ althans oppervlakkig bezien ─ hun gewone gang zijn gegaan. Het beste voorbeeld daarvan is Boze geesten uit 1872, een omvangrijke roman uit die voor de Duitse televisie decennia geleden al is verfilmd als Die Dämonen en in die vorm enkele keren door dat instituut is uitgezonden, in diverse afleveringen.
Beroemder nog werd Dostojevski's roman Schuld en boete uit 1866, al moet gezegd dat de titel Misdaad en straf een betere vertaling is. En laten we, tussen al die verhalen en romans met intense diepgang en vol met melancholie, niet De gebroeders Karamazov uit 1881 vergeten, het laatste omvangrijke werk dat de schrijver heeft voltooid.
Fjodor Dostojevski overleed op 28 januari 1881 (oude tijdrekening; in de nieuwe tijdrekening is dat 9 februari) te Sint Petersburg, waar een grafmonument voor hem is opgericht.

woensdag 9 november 2011

Bewonderd en verafschuwd: Ronald Reagan

Twee termijnen
Arte-televisie zendt op woensdag 9 november, tussen 20:15 uur en 21:50 uur, de documentaire van Eugene Jarecki uit 2011, met de titel Ronald Reagan ─ geliebt und gehasst, over de veertigste president van de Verenigde Staten van Amerika (1911-2004), die twee achtereenvolgende termijnen van vier jaar de functie van president van de VS heeft vervuld: van 1981-1989.
Ronald Reagan en zijn tweede
echtgnote Nancy. Foto van de
Ronald Reagan Library.
In deze documentaire wordt onderzocht hoe de ontwikkeling van deze erbarmelijk-miserabele Hollywood acteur is verlopen totdat hij de grootste rol van zijn leven mocht spelen: doen alsof hij de rol van presidentje in een soap opera moest vervullen. In die functie werd hij enerzijds intens geliefd, maar tegelijkertijd, zij het wel door anderen, verafschuwd. De man was een idool en dat heeft, volgens de maker van de documentaire, mythische vormen aangenomen.

Reagan-brief aan Amerikaanse bevolking
In 1994 heeft deze Ronald Reagan in een brief aan het Amerikaanse volk laten weten dat hij aan de ziekte van Alzheimer leed en dat hij zich daarom uit het openbare leven had teruggetrokken. De symptomen van dit syndroom zouden in hevigheid toenemen totdat hij op   in 2004, 93 jaar oud, is overleden.
Arte-tv zal deze documentaire in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9, snel nog tweemaal herhalen: op zaterdag 12 november, 's middags om 16:05 uur en op dinsdag 22 november, 's ochtends om 10:00 uur

maandag 7 november 2011

7 november 1879: geboortedag van Leon Trotski

Ljev Bronstein, zich noemende
en schrijvende Leon Trotski.
Op deze dag in 1879 werd de Rus Ljev Davidovitsj Bronstein te Janivka in de Oekraine geboren. Aan hem wordt in de meeste geschiedenisboeken ─ met name in de hoofdstukken over Rusland en de Revolutie ─ als Leon Trotski gerefereerd, omdat hij zichzelf zo noemde. Deze man was degene die de permanente revolutie heeft gepredikt, en die samen met Vladimir Iljitsj Oeljanov (1870-1924) ─ die bij ons bekend is onder de naam Lenin ─ de Russische Oktoberrevolutie heeft georganiseerd. Hij werd hoofd van het Rode Leger. Later kwam hij met collega's in conflict, met name met de heer Dzjoegasjvili, die we beter kennen onder de naam Josif Vissarionovitsj Stalin (1870-1953). Hij zette in 1929 zijn revolutie-gezel Trotski uit het Politbureau en wees hem tevens het land ─ dat inmiddels de naam Unie van Socialistische Sovjetrepublieken droeg ─ uit. Trotski vertrok naar Mexico, waar hij op 21 augustus 1940 door een huurmoordenaar om het leven werd gebracht. Velen wezen in de richting van het Kremlin, en met nadruk naar eerder genoemde Stalin.

vrijdag 4 november 2011

Docu over Maria, die geldt als moeder van Christus

Katholieken noemen hun zeer vereerde historische figuur dikwijls "moeder van God", en smeken haar te bidden voor "ons zondaars, nu en in het uur van onze dood". Minder door emotie gedreven gelovigen, en die zijn dan veelal niet katholiek, noemen haar "moeder van Jezus" of de "moeder van Christus".
In de Franse documentaire
getiteld Maria, Mutter Christi, uit 2010 van Dominique Gros, die als bijdrage van Arte France door Arte-televisie zal worden uitgezonden op vrijdag 4 november vanaf 22:35 uur, en eindigend in de nacht op zaterdag 5 november om ongeveer 00:15 uur, kunnen we een zoektocht volgen naar de ware identiteit van deze moeder van Jezus; zij is één van de krachtigste symbolische figuren uit de geschiedenis van de westerse wereld. Wat komt die vrouw veelvuldig voor in tal van illustraties en op klassieke schilderijen in overvloed.
De documentaire in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9, voorzien van stereofonisch geluid, zal worden herhaald op dinsdag 22 november, 's nachts vanaf 01:15 uur.
__________

Afbeelding: De verkondiging van de Blijde Boodschap door een engel aan Maria; te zien in het schilderij uit 1644 van Philippe de Champaigne (1602-1674): L'Annunciation.

dinsdag 1 november 2011

Arte-tv: Documentaire over nazi-gifgas Zyklon B

Blik met Zyklon B.
Arte-televisie biedt op woensdag 2 november de mogelijkheid om kennis te nemen van de inhoud van een documentaire over Zyklon B, het gifgas dat in 1941 eerst op krijgsgevangenen werd getest en vervolgens in de gaskamers van concentratiekampen werd gebruikt om miljoenen mensen die aldaar gevangen werden gehouden ─ vooral Joden ─ van het leven te beroven. Zyklon B is een granulaat waardoor zwaar giftig blauwzuur vrijkomt.
De geheime informatie over de productie ervan in Duitsland was relatief vroeg bekend bij de Amerikanen, die dit feit gewoon bekend hebben gemaakt. In de documentaire Der Spion vom Pariser Platz ─ Wie die Amerikaner von Hitlers Giftgas erfuhren wordt aan die aspecten aandacht besteed. Deze film is te zien tussen 20:15 uur en 21:05 uur.
Deze film uit 2010 die door Egmont R. Koch en Scott Christianson is gerealiseerd voor de regionale Duitse televisiezender WDR, wordt uitgezonden in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9. Twee herhalingen op korte termijn staan gepland: de eerste op zaterdag 5 november, 's middags vanaf 16:00 uur, de tweede op dinsdag 8 november in de ochtend vanaf 10:00 uur.

Portret van Claus Schenk, Graf von Stauffenberg

Postzegel van 20 Pfennig, van  de
Bundesrepublik Deutschland ter
gelegenheid van 20 juli 1944,
uitgegeven op 20 juli 1964.
Het tweede publieke Duitse televisienet ZDF presenteert op dinsdag 1 november 2011, tussen 22:00 uur en 22:45 uur, een portret van de nog steeds befaamde Duitse militair kolonel Claus Schenk, Graf von Stauffenberg, die werd geboren op 15 november 1907.
In 1944, op de inmiddels legendarische datum 20 juli, heeft Stauffenberg een mislukte aanslag gepleegd op Adolf Hitler, met desastrueze gevolgen, mede voor Stauffenberg zelf, die op 21 juli met tal van anderen, die in het complot zaten, werd terechtgesteld.
Over deze kolonel en de 20ste juli zijn tal van artikelen en boeken gepubliceerd, verspreid over de hele wereld.
Tevens is die aanslag direct of indirect, soms alleen zijdelings, onderwerp van een televisieserie en speelfilms geworden.
Een voorbeeld uit die laatste categorie wordt voorafgaande aan de uitzending van het Stauffenberg-portret uitgezonden door het ZDF. Aangezien het daarbij gaat om een nagesynchroniseerde film, welke in een dergelijk kader geen bijdrage van belang levert, omdat er dan sprake is van debilisering, zullen we daar niet nadere op ingaan, mede doordat de hoofdrol wordt gespeeld door iemand, die Scientology propageert,  een sektarisch instituut dat volgens de Duitse onderzoekster, Frau Caberta, als criminele organisatie dient te worden gekwalificeerd.
In het ZDF-Nachtprogramm van dinsdag 1 op woensdag 2 november worden die Stauffenberg-programma's nogmaals uitgezonden.