zaterdag 27 december 2008

Op het spoor van de heilige drie koningen

Wijzen, koningen — waarheid of legende?
Op zes januari — de dag dat officieel een einde aan het kerstfeest is gekomen en men in principe de boom ook bij de straat zou moeten zetten om uiteindelijk bij het groene afval te kunnen worden gedaan — heet Driekoningen, ook wel Epifanias, In katholieke streken kom het nog steeds voor dat dan de sterrenzangertjes door de straten trekken en zich daarbij beroepen op de drie wijzen, aan wie tevens de functie van koning wordt toegedicht.


Hoewel hun namen bij heel veel mensen bekend zijn — al moet daar direct aan worden toegevoegd dat menigeen in en quiz de drie namen niet uit haar of zijn mouw zou kunnen schudden —: Caspar, Balthazar en Melchor, is het nog steeds een open vraag of de drie wijzen uit het oosten, ook wel de heilige Drie Koningen genoemd, werkelijk hebben bestaan. Is datgene wat in het Matthaeus-Evagelie wordt beweerd — dat ze uit het oosten afkomstig waren, uit Nubië, Abessinië of Perzië, en een ster aan het firmament zijn gevolgd — eventueel juist? En hebben ze nu wel of niet met Herodes gesproken, of moet dat verhaal worden bijgezet als nog een legende in de verhalenschat? In de documentaire Den heiligen drei Köningen auf der Spur [1], van regisseur Stephane Bégoin — een 52 minuten durende coproductie van Frankrijk, Spanje en Italië uit 2008 — die heden tussen 21:00 uur en 21:50 door Arte-televisie zal worden uitgezonden, komt deze vraag uitgebreid aan de orde. De makers gaan op basis van de historische tekst na wat er aan de geschiedenis waarachtig kan zijn en daartoe bekijken ze kunst, die uitbeelding is van dit deel van het Evangelie, en worden evenrens die landschappen onder de loep waardoor de drie zouden zijn gereisd.
De film, die dit jaar tot stand is gekomen, zal worden gepresenteerd in HD-kwaliteit op hetformaat 16:9. Arte televisie zendt hiervan geen herhaling.
__________
[1] Wie de voorkeur aan de Franse versie op Arte-televisie geeft, krijgt de film te zien als Les Rois Mages, sur les traces du mythe.
____________
Afbeeldingen
1. De drie Wijzen uit het Oosten brengen geschenken voor het borelingske. (Matthaeus II: 11.)Afbeelding uit de Nederlandse Printbybel van 1698.
2. Historische grond in verband met de Drie Koninge? Hebben zij hier wellicht in de dagen van weleer hun voetstappen gezet? (Foto: Les films figures libres; Stephane Bégoin.)

zondag 21 december 2008

Bondskanselier van Duitsland — een zwaar beroep

Zes mannen, één vrouw
Hoewel de titel van het programma, ZDF-History, het zou kunnen doen vermoeden, is ze — volgens velen helaas — geen geschiedenis. Ze wordt beschouwd als de machtigste vrouw ter wereld, doch ze presenteert zich meestentijds als de incarnatie van de hoogst denkbare zuurtegraad: Angela Merkel die in het dagelijks leven als de zevende Kanselier van de Bundesrepublik Deutschland fungeert en daarbij eveneens een op volle toeren draaiende clichéfabriek is, waarmee ze ook nog de vleesgeworden nietszeggendheid belichaamt. Over haar zes voorgangers in het Kanzleramt — dat zich eerst te Bonn en pas tijdens de heerschappij van Merkels directe voorganger: Gerhard Schröder — valt ook wel zo het één en ander te vermelden, en dat zal zeker gebeuren in de jongste aflevering van het ZDF-programma History. [1] Deze aflevering van het bij velen bekende geschiedenismagazine van het tweede publieke Duitse televisienet is te zien op zondag 21 december tussen 23:20 uur en 00:05 uur in de nacht op maandag de tweeëntwintigste.
Van die zeven regeringsleiders in successie sedert 23 mei 1949 — de dag van de oprichting van de Bundesrepublik Deutschland — is, vanaf 22 november 2005, Angela Merkel de eerste vrouwelijke kanselier van een staat met zestien deelstaten: daarvan zijn elf van het voormalige West-Duitsland, en vijf (nieuwe) ten oosten van de grote Muur, die in november 1989 is gevallen.

Terugblik
Over al die kanseliers zult u feiten en meningen te horen krijgen, en al zijn inmiddels de eerste drie van de voormalige kanseliers — Adenauer, Kiesinger en Brandt — niet meer onder de levenden, dat zal het anekdotische in de verhalen over hen niet verminderen. In tal van kringen wordt Adenauer gezien als een inmiddels bijna heilige figuur, maar dat daartoe niet zoveel aanleiding bestaat, komt wellicht zijdelings ook nog even aan de orde.
Maar bij allen past de conclusie dat politiek in menig opzicht het smerigst denkbare maatschappelijke spel is dat kan worden gespeeld — hetgeen overigens niet alleen voor politiek binnen de staatkunde geldt, maar tevens binnen multinationale bedrijven, banken en diverse takken van industrie. Niet zelden heb je de indruk dat in veel van dergelijke instituten de Mafia meeregeert.
__________
[1] Het is niet alleen volkomen dwaas maar ook volstrekt onnodig om een Duits televisieprogramma met een Engelse titel op te leuken; denken de organisatoren misschien dat de serie daardoor een groter gewicht krijgt in het internationale gebeuren van geschiedenisprogramma's? Of is het ZDF al te zeer trendvolger geworden. En zoud men dat blijven volhouden als straks (het gebruik van) de Duitse taal in de Grondwet (Verfassung) van de Bondsrepubliek wordt opgenomen?
____________
Afbeeldingen
1. De huidige Duitse Bondskanselier Angela Merkel.
2. De eerste Duite Bondskanselier Konrad Adenauer (1876-1967); foto uit 1952.

zaterdag 20 december 2008

Documentaire over Het Evangelie van Caesar zeven keer op digitaal kanaal GeschiedenisTV

Goddelijke Caesar?
In de week van zaterdag 20 tot en met vrijdag 26 december zendt het Nederlandse digitale televisiekanaal Geschiedenis TV, elke avond tussen 20:00 en 22:00 uur, de bijna twee uur durende documentaire Het Evangelie van Caesar uit. Dit is een in 2007 gereedgekomen film van Jan van Friesland over de theorie van de Italiaanse linguïst Francesco Carotta, die beweert dat het Evangelie in het Nieuwe Testament — de boeken des Nieuwen Verbonds in de oudste anthologie van de westerse wereld: de Bijbel, dat is de Gantsche Heilige Schrift — is gebaseerd op verkeerd geïnterpreteerde bronnen over het leven van Gaius Iulius Caesar en met name de laatste dagen van deze opperpriester en dictator van Rome.

Kritiek
De stelling die Carotta daarmee verdedigt, is dat de man die in de geschiedenis — en vooral binnen vrijwel alle geloofsgemeenschappen binnen het christendom — wordt voorgesteld als Jezus Christus (Χρίστος = de Gezalfde), de zoon van God, die bewuste Iulius Caesar is. Het ligt voor de hand dat deze bewering heel veel scepsis, afweer, tegenstand, ja zelfs afschuw en haat, heeft opgeroepen. De auteur is echter — evenals de Spaanse priester González en de Nederlandse filmmaker Jan van Friesland — op tal van plaatsen in Europa op zoek gegaan naar sporen van de 'Goddelijke Caesar' die zij dachten te kunnen aantreffen in tal van oud-christelijke rituelen en tradities.

Omvangrijk boek
Wie, na het zien van de documentaire, geprikkeld is geraakt door de theorie en datgene wat in de documentaire naar voren komt, en graag meer zou willen weten — dat wil zeggen: dieper tot de materie zou willen doordringen — kan dat doen door middel van het boek dat Carotta reeds in 1999 over zijn theorie heeft gepubliceerd.
Dat relatief omvangrijke boek is in 2002 in een Nederlandse vertaling op de markt gekomen en beleefde al snel een herdruk. Daarbij gaat het om een opnieuw bewerkte versie van het Duitse origineel.


Francesco Carotta: Was Jezus Caesar?
Over de Romeinse oorsprong van het Christendom
Een onderzoek
Vertaald door Tommie Hendriks
Met een nawoord van Erika Simon
432 pag., paperback; 2002
Uitgeverij Aspekt, Soesterberg
ISBN 90-5911-069-2

maandag 8 december 2008

Stalin, de Duitse nazi's en het Westen

Stalin en het oprukkende Rode Leger
In de zeer bijzondere zesdelige documentairereeks die door de Britse televisiezender BBC Two wordt gepresenteerd onder de kop World WarII — Behind closed doors — een serie over de bewuste oorlog, doch uitsluitend aan de hand van ooggetuigenverslagen en reconstructies —, kan de geïnteresseerde kijker op maandag 8 december de vijfde aflevering zien. Die draagt de titel Stalin, the nazi's and the West. Daarin wordt verslag gedaan van de vorderingen, in 1944, die het Rode Leger maakte in het oprukken naar het westen en langzaam maar zeker terrein ging winnen op de moffen, die door de Beesten van Berlijn — welks opperhoofd, Hitler door een 105-jarige, nog altijd door en door mofs gebleven, 'zang'- en snater-risee als een echte vent werd beschouwd — naar het oosten waren gezonden om de miljoenen onbeschaafde bolsjewieken definitief te onderwerpen, om daarna in de veroverde gebieden meer 'Lebensraum' voor het geweldige Duitse volk te creëren.
Vrij kort daarna werd te Jalta in de Oekraïne de conferentie tussen Franklin Delano Roosevelt, Winston Churchill en Josif Stalin gehouden (4-11 februari 1945). Die beide westerlingen en hun respectieve stafleden, die dit wilden, hadden vanzelfsprekend kunnen weten wat voor een extreem krankzinnige die supersadist in Moskou was, maar om het Hitlerdom te (kunnen) bestrijden wilde men diens evenknie in waanzin, monsterlijkheid en moordlust, graag voor zich winnen.


Het zou niet al te lang daarna een publiek geheim worden dat menig westerse regeringsleider maar wat graag die Hitler aan zijn zijde zou hebben gehad om Stalin en diens opvolgers in het extreem strakke communistische systeem van Moskou te bestrijden. Politiek is en blijft niet zelden het smerigste en allerlaagste dat dwazen op twee benen kunnen bedrijven.
Wie de figuur Stalin in historische context interessant vindt, wordt gaarne doorverwezen naar andere artikelen op mijn Nederlandse Historie-site, waarin omvangrijke studies over diens jeugd en over zijn latere uitzinnige terreurbewind (op 4 augustus), en over zijn aandeel in de Revolutie van 1917 (in een bijdrage van 24 oktober), worden besproken.
__________
De afgebeelde foto werd genomen tijdens de Conferentie van Jalta in de Oekraïne, die van 4-11 februari 1945 werd gehouden. Links op de foto de Engelse premier Winston Churchill (1874-1965), in het midden de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt (1882-1945) en rechts de man die was geboren als Josif Dzjoegasjvili, zich noemende en schrijvende Stalin (1878-1953).