1980: deze dag werd Andrej Sacharov verbannen

Voor sommigen zal het als de dag van gisteren lijken, maar het is inmiddels wel tweeëndertig jaar geleden dat de Sovjet-dissident Andrej Sacharov (1921-1989) in Moskou werd gearresteerd en naar de stad Gorki in het oosten werd verbannen, vanwege het feit dat hij openlijk kritiek op het systeem en de uitvoerenden van de Sovjetunie had geleverd. Vijf jaar tevoren was hij onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede. Kort voor zijn overlijden werd hem door de Rijksuniversiteit Groningen een eredoctoraat toegekend.
Als gevolg van de perestrojka, die door de toenmalige president van de Sovjetunie, Michail Gorbatsjov (geb. 1931) werd ingezet, mocht Sacharov in 1986 naar Moskou terugkeren.
Gorbatsjov bleek niet op de hoogte te zijn van Sacharovs verbanning. Dat kwam aan het licht toen hij, tijdens een bezoek aan de Franse president François Mitterand (1916-1996),  in Parijs vragen van journalisten beantwoordde. Terug in Moskou liet Gorbatsjov zich informeren en telefoneerde hij persoonlijk met Sacharov in Gorki om hem mede te delen dat de verbanning was opgeheven. Gorbatsjov volgde de kist toen Sacharov in 1989 ten grave werd gedragen.
Zijn levensgezellin Jelena Bonner (1923-2011) heeft hem consequent gesteund en heeft zijn archief overgedragen aan de Harvard University in de Verenigde Staten.

Jelena Bonner met Andrej Sacharov en Sofja Kalistratova (1986).
Foto van M.A. Kalistratova (et alteri).