Hedenavond — tussen 22:10 uur en 23:40 uur — wordt door de Britse televisiezender BBC Two een biografish drama uitgezonden over Albert Einstein en Arthur Edington. Doordat de beide heren dezelfde initialen hebben en er in hun leven heel wat wis- en natuurkundige formules aan hen zijn voorbijgetrokken, zou je het tweetal als AE² kunnen kwalificeren.
De verfilming van het ruim beschikbare biografische materiaal, door regisseur en Emmy Award-winnaar Philip Martin, is tot stand gekomen als een Brits-Amerikaanse coproductie welke dit jaar werd afgerond. De hoofdrollen worden vertolkt door David Tennant, Andy Serkis en Rebecca Hall.
De handeling van de film begint als de Eerste Wereldoorlog losbarst. De Duitse natuurkundige Einstein [1], die dan 35 jaar oud is, werkt aan een geheel nieuwe theorie over de zwaartekracht.
Einstein en de Britse astrofysicus Arthur Eddington (1882-1944), die sedert 1913 werkzaam was als hoogleraar in de astronomie te Cambridge, voeren een zeer intensieve correspondentie, welke er mede toe zal leiden dat zij gezamenlijk de grootste wetenschappelijke doorbraak van de twintigste eeuw realiseren.In de trailer, die reeds enkele keren op BBC-television is vertoond, heeft men ook de befaamde scene opgenomen, waarin Einstein zijn tong uitsteekt Ongetwijfeld is dat de bekendste van alle Einstein-parafernalia geworden.
Biografie
Zelfs met zeer oppervlakkige kennis over Albert Einstein zal het niemand verbazen te vernemen dat hij reeds als vijftienjarige een graad in de wiskunde had. De man was een van die geleerden, die meer met zijn werk en de daaraan gekoppelde belangen bezig was dan met het dagelijks leven. Zo kon het ook gebeuren dat de twee echtgenotes, die hij tijdens zijn aardse bestaan heeft gehad, als nauwelijks meer dan wezens die het huiselijke reilen en zeilen voor hun rekening namen. Van zijn gehandcapte zoon wilde hij niets weten. Hij ging echter niet zo erg in zijn werk op dat het bevredigen van fysieke behoeften tot een andere wereld behoorden, en hij onderhield dan ook contacten met enkele vrouwen, die de functie van maîtresse vervulden.
Contrasten
Hij was in tal van opzichten een man vol contrasten: enerzijds was hij een fervente pacifist in de periode nadat hem (in 1921) de Nobelprijs was toegekend, maar in het daarop volgende decennium schrok hij er niet voor terug mee te werken aan de ontwikkeling van de atoombom. Ter relativering moet daar aan worden toegevoegd dat deze bereidheid mede werd geïnitieerd door wat er in nazi-Duitsland onder Hitler gebeurde, en als Jood voelde hij zich daardoor vanzelfsprekend heel direct betrokken. De vrijheid van het individu en van de wetenschapper vormden voor hem een eerste vereiste.
Vrijheid
Einstein overleed in 1955, tien jaar na beëindiging van de Tweede Wereldoorlog. Hij heeft dus niet meer beleefd dat in het land van zijn keuze — de VS — de vrijheid van wetenschap onder de dicatoriale president anno nu ernstig werd beperkt en dat het in zijn voormalige geboorteland zodanig gist en borrelt dat een Vierde Rijk met een nog monsterlijker Gestapo dan anno toen, verregaand in de maak is op initiatief en onder directe verantwoordelijkheid van een zichzelf als christen-democraat beschouwende, extreem heidens handelende, minister die in alle opzichten de weg geheel kwijt is.
Isaacsons boek
In 2007 is bij Nieuw Amsterdam Uitgevers de Nederlandse vertaling — door HenkMoerdijk — verschenen van de uitmuntende, zeseneenhalf honderd pagina's tellende, biografie van Walter
Isaacson, die daarin een zeer genuanceerd beeld schetst van Albert Einstein de particulier en de geleerde, en krijgen we op diverse plekken een inkijk in de handel en wandel van de man die ervoor heeft gezorgd dat onze visie op het ons omringende heelal zeer ingrijpend is veranderd. Isaacson heeft ervoor gekozen om Einsteins bestaan centraal te stellen binnen de historische gebeurtenissen in de eerste helft van de twintgste eeuw, welke van zo doorslaggevende betekenis zijn geweest voor tal van verschillende ontwikkelingen in het alledaagse menselijk bestaan op dit ondermaanse, zowel wat ons privéleven betreft alsook in een algemeen-maatschappelijke context, en in de wetenschappen en kunsten. Isaacson gaat tegenstellingen in de persoon enerzijds, en die in de uitkomsten van het wetenschappelijk werk van zijn protagonist aan de andere kant, niet uit de weg en krijgen we zo een niet alleen kleurrijk beeld van de persoon en de wetenschapper, maar tevens van wat zich er aan verscheurdheid binnen deze twee afsplitsingen van het wezen Einstein hebben afgespeeld, hetgeen nog eens werd versterkt toen bleek dat hij in de tweede helft van zijn ondermaanse vertoeven niet alleen veel in het werk heeft gesteld om de eigen theorieën onderuit te halen, maar waarschuwde hij tevens voor de snel voortschrijdende wapenwedloop, waar zelf immers enige tijd aan had meegewerkt.Een fascinerend en soms adembenemend boek.
__________
[1] Evenals de filosoof-econoom Karl Marx (1818-1883) en de psychoanalyticus Sigmund Freud (1856-1939) behoort Albert Einstein (1879-1955) tot de trias van de Protagonisten die het denken in de twintigste eeuw zeer nadrukkelijk hebben beïnvloed. Hun werken belandden in mei 1933 in de vuurzee die in vrijwel elke plaats van enige betekenis in nazi-Duitsland werden gecreëerd om onwelgevallige geschriften uit het openbare leven te verwijderen. Dat de drie bovengenoemde heren allen Jood waren, was voldoende om hen tot ongewenste elementen te bestempelen.
__________
Walter Isaacson — Einstein — De Biografie
Vertaald door Henk Moerdijk
656 pag., gebonden met stofomslag
met een speciaal fotokatern
Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2007
ISBN 978-90-468-0318-9.
_____________
Afbeeldingen
1. Voorzijde van het stofomslag van de Nederlandse vertalig van de Einstein-biografie door Walter Isaacson.
2. Arthur Eddington, de Britse astrofysicus en correspondent van Albert Einstein.
3. Walter isaacson, auteur van de Einstein-biografie.
4. Signatuur van de grote geleerde.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten