Andere Tijden-documentaire over de krankzinnige, ultiem destructieve Leider van de Sovjetunie, en een sublieme biografie over diens jeugdjaren

Geïncarneerd extremisme
In 2003 heeft men in het kader van het programma Andere Tijden een korte documentaire, met een duur van bijna een half uur, uitgezonden. Relatief gezien zelfs zeer kort, omdat alleen al voor de opsomming sec van slechts een gering deel van de misdaden van dit duivelse monster meer tijd nodig zou zijn. Deze incarnatie van de menselijke destructiviteit, welke zijn oorsprong vond in een extreem gestoorde persoonlijkheidsstructuur, heeft zoveel aspecten, welke altijd opnieuw te vinden zijn in politieke leiders die geen ander doel kennen dan hun geestesziekte de vrije loop te laten in machtsuitingen ten detrimente van een heel volk, en — al dan niet tijdelijk — ten faveure van een zeer gering aantal, ware of vermeende, medestanders. Soms echter leek dat allemaal slechts zo, en was het alsof de man zijn mogelijkheden ook werkelijk ten gunste van een schrijver of componist wilde inzetten, doch altijd opnieuw zou blijken dat het conglomeraat van handelingen geen ander doel kende dan het bevredigen van de eigen onvooorstelbare perversie, die in het geval van Stalin (1878-1953) overigens niet werd ingegeven door seksuele impulsen. Diverse wereldleiders anno nu zijn behept met dezelfde afwijking en liegen, bedriegen en manipuleren anderszins al even hard om hun zin te krijgen als mini-mensjes, die zijn blijven steken in de tweede anale fase.

Heel Andere Tijden?
De al te optimistische gedachte dat het bestaan van hypermoderne communicatiemiddelen, zoals televisie en aanverwants ertoe zou bijdragen dat dictatoren minder hun gang zouden kunnen gaan, bleek reeds in de beestachtigheden in opdracht van Amerikaanse presidenten tijdens de Vietnam-oorlog, en later werd al dat communicatieve onvermogen opnieuw bewezen tijdens de gruwelen op de Balkan. Een tijdlang kunnen de afsplitsingen dan wel de iets minder directe vertegenwoordigers van het Beest uit de Afgrond relatief ongestoord hun gang gaan, of dat nu in het Moskouse Kremlin is of in een pompeus wit huis in de hoofdstad der Verenigde Staten, dan wel in achtergebleven Afrikaanse staten: het meest laag bij de grondse tuig van de richel vindt steeds, hoe tijdelijk dan ook, medestanders of, door politiek opportunisme ingegeven, zwijgende westerse politici. Het is toch bij de beesten af dat een bondskanselier als mevrouw Merkel — die uiteraard weet welke schand- en wandaden de presidenten van de twee grootmachten op hun gewetenloosheid moeten bijschrijven — zich stralend met één der beiden of zelfs met die twee laat fotograferen. Alles alleen ter meerdere glorie van de eigen positie, die tot dusver ook alleen maar steeds verder neerhangende mondhoeken heeft opgeleverd.

Gewetenloosheid
Dat in aanmerking genomen mag niemand zich verbazen dat in andere tijden de monsters in het verre Rusland zich nimmer lieten hinderen door overwegingen van eventuele (mede)menselijkheid of andere impulsen, die zouden hebben kunnen appelleren aan een eventueel nog verborgen minimaal restant van de vage afspiegeling van een geweten.
De nu nog altijd onvoorstelbare propagandamachinerie die voor dergelijke misdadigers zonder weerga onschatbare hand- en spandiensten heeft geleverd, is — waar dat Stalin betreft — zelfs nu nog steeds niet uitgewerkt. De Nederlandse CPN-leider Marcus Bakker zag in ieder geval een kwart eeuw geleden vrij plotseling in dat het allemaal anders was geweest dan het (voor hem en de zijnen) had geleken. Bedacht hij in de jaren zeventig een getergde en mishandelde schrijver als Vladimir Boekovski nog met de kwalificatie "geestelijk afval", toen er meer en meer loskwam en hij met steeds nieuwe feiten werd geconfronteerd, erkende hij over de showprocessen in de jaren dertig: "We hebben het gewoon niet willen geloven." Tot op de huidige dag zijn er in het Rusland van Poetin hele volksstammen die om het Geïncarneerde Uitvaagsel treuren en terugverlangen naar de gouden dagen onder diens bewind. Hoewel Stalin zich niet zo erg had kunnen profileren als een in principe verscheurend wild beest dat volkomen doordraaide, als er niet voldoende handlangers zouden zijn geweest, die veelal reeds zeer vuile klauwen hadden toen ze hun letterlijke of 'slechts' figuurlijke beulswerk begonnen, blijft de Geestelijk Defecttoestand genaamd Josef Vissarionovitsj Dzjoegasjvili vanzelfsprekend van de eerste tot en met de laatste wandaad zelf de verantwoordelijkheid dragen.
Zoals gezegd: een half uur is niet zo veel, ook al wordt er flink wat informatie verstrekt. Voor de werkelijk geïnteresseerden in meer dan wat de makers van deze documentaire hebben verzameld, verdient het dan ook aanbeveling de omvangrijke documentaire in boekvorm, geschreven door Simon Sebag Montefiore — een waar meesterwerk in de discipline Biografie, dat allerwegen ook met veel enthousiasme is ontvangen — over de jeugd van Stalin te lezen, omdat in die periode de persoonlijkheid wordt gevormd, met alle gevolgen vandien. Ondanks het vreselijke wezen, van wie je weet dat er niks goeds te verwachten valt, ligt het aan de kwaliteit van de auteur dat je lezersaandacht van de eerste tot de laatste bladzijde heel nadrukkelijk wordt vastgehouden. Zo'n verdienste kan men nauwelijks voldoende waarderen.

Uitzendingen
Geschiedenis TV zendt deze documentaire uit op zondag 20 januari tussen 23:30 uur en middernacht, en op maandag 21 januari op of omstreeks datzelfde tijdstip.
Over aanverwante documentaires, die deze week op hetzelfde themakanaal te zien zullen zijn, en waarin de Sovjet-dicatator een vooraanstaande rol speelt, komen we tijdig in separate bijdragen op deze site terug.

Simon Sebag Montefiore:
Stalins Jeugdjaren — Van Rebel tot Rode Tsaar
Vertaald door Hans E. van Riemsdijk
496 pag., gebonden in rood linnen
Nieuw Amsterdam, Uitgevers
Amsterdam 2007
ISBN 978-90-468-0239-7
Prijs € 29,95
Meer info is hier te vinden.
____________
Afbeeldingen
1. Staatsieportret van Stalin.
2. Stalin in 1894 (15 jaar oud).
3. Stalin in 1918 als soldaat.
4. Stalin in 1936, kort voor de showprocessen en de zogenaamde zuiveringen.
5. Simon Sebag Montefiore, auteur van de biografie over Stalins jeugdjaren.
6. Voorplat van het stofomslag van de Nederlandse vertaling van de beschrijving van Stalins jeugdjaren.