ZDF-History over Mevrouw Hitler: Eva Braun

De loop van het lot

De aflevering van de reeks ZDF-History van Guido Knopp, die door de tweede publieke Duitse televisiezender — tussen zondag 15 augustus 23:40 uur en 00:25 uur in de nacht op maandag 16 augustus — zal worden uitgezonden, is getiteld Eva Hitler — Die wahre Geschichte.

Slechts éénmaal in haar leven — op 28 april 1945, twee dagen vóór haar door en met Hitler zelf verkozen heengaan — heeft "dieses Fräulein Braun" (geboren 1912) haar naam als Eva Hitler aangegeven, nadat ze eerst nog een hoofdletter B. achter haar voornaam had geschreven. Daarmee liet ze haar meest vurige wens in vervulling die ze, meer en meer met innerlijke overtuiging koesterde: de wettige echtgenote van die mysterieuze, hoffelijke man te worden die enige tijd na de eerste ontmoeting tussen die beiden 's lands Führer werd. Die eerste ontmoeting, welke zou worden gevolgd door nog heel vele, had plaats in de fotozaak van Heinrich Hoffmann (1885-1957) die veel voor Hitler werkzaam was — en niet alleen in het kader van zijn directe vakgebied —, en waar Eva Braun haar dagen sleet als hulp in de zaak. Van het één kwam het ander en uiteindelijk kon ze weliswaar haar intrek nemen op de Obersalzberg tussen de talrijke nazi-grootheden, maar tot die allerlaatste dagen van het Derde Rijk bleef Eva Braun één van de velen die zich in de directe omgeving van Dolle Dolfje hebben opgehouden. En ook al was haar dat in menige situatie niet direct genoeg, ze heeft het geduld opgebracht dat — zij het pas in een situatie van totale verwarring, verdringing en verlies van werkelijkheidsbesef — met de intens verlangde status werd bekroond.

Raadselachtig
Thans, vijfenzestig jaar na haar vuurdood, is Eva Braun voor menigeen nog altijd een tamelijk enigmatische figuur, van wie nog niet zou vaststaan of ze nu een niet bijster intelligente vrouw zou zijn geweest die buiten mode en sport nauwelijks andere interesses zou hebben gehad. Of heeft ze wel degelijk geweten wat haar geliefde Adolf zoal had gepland en in praktijk gebracht?

De film die op zondagavond wordt uitgezonden, wordt geacht enig licht in de duisternis te scheppen. En dat moet kunnen, aangezien er inmiddels wel degelijk flink wat historisch materiaal beschikbaar is over de persoon Eva Braun en haar plaats binnen het nationaal-socialistische gebeuren. De uitkomsten van de decennialange onderzoeken zijn volgens sommige kenners van de periode in kwestie binnen de ontwikkeling van de twintigste eeuw dat de befaamde Engelse historicus Hugh Trevor-Roper (1914-2003) — auteur van onder meer The last days of Hitler, en van Hitlers Table Talk 1941-1944 —tot de conclusie is gekomen: "Eva Braun is een teleurstelling van de geschiedenis."

Of die conclusie nu specifiek gericht is tegen de uitkomst van de onderzoekingen, welke in principe tamelijk onspectaculair bleek te zijn, laten we voor wat het is; feit blijft dat — hoewel er geen sprake is van een breed uitgemeten controverse — de meningen verdeeld zijn. Sommigen kunnen niet geloven dat Eva Braun helemaal niets zou hebben geweten van de verschrikkingen die in naam van de Führer in Duitsland werden gepleegd in de tijd dat Dolle Dolf en Enigmatische Eefje een koppel hebben gevormd.

Concentratiekamp

In ieder geval is er één incident bekend dat niet alleen twijfel zaait, maar zelfs duidelijk maakt dat ze in geen geval "van niets wist". Ook al hield Eva Braun zich zoveel als maar enigszins mogelijk was buiten politieke toestanden en gebeurtenissen bleef en in die houding consequent wist te volharden, is ze daar zeker één keer van afgeweken. Haar zuster Ilse wilde nog wel eens

kritiek of het bewind en bepaalde politieke en maatschappelijke symptomen laten horen, en deed dat zelfs tijdens haar aanwezigheid op de Obersalzberg tussen vrijwel uitsluitend nazi-grootheden en hun aanhang. Bij één van die gelegenheden heeft Eva Braun de volgende reactie ten beste gegeven, die na de oorlog uit de mond van Ilse Braun is opgetekend: "Wenn dich der Führer in ein Konzentrationslager steckt, werde ich dich nicht herausholen."

Daarmee vervalt de gedachte dat Eva Braun helemaal van niets wist, al documenteert die uitspraak evenmin dat ze gedetailleerd zou hebben geweten wat zich daar alles aan beestachtigheden heeft afgespeeld, en/of wie daarvoor mede-verantwoordelijk waren.

Nalatenschap

Ook al was het niet Eva Brauns bedoeling, noch, na de tweede wereldoorlog, die van haar familie, dat de inhoud van haar dagboek bekend zou worden en daarom moest worden vernietigd, het feit dat dit niet is gebeurd, heeft voor enkele Amerikaanse officieren de mogelijkheid geschapen de hand erop te leggen, waarna het in de National Archives in Washington is beland.

De familie van Eva Braun heeft er na de oorlog alles aan gedaan om de reputatie van de Führerbruid zo zuiver mogelijk te houden en evenzo een inbeslagname van haar erfenis tegen te gaan, omdat ze nimmer politiek of militaristisch op de voorgrond zou zijn getreden, en er immers "geen testament" zou bestaan. Vader Braun wist echter wel beter.
Het onderzoek naar Eva Braun heeft veel van de mist rondom haar doen optrekken. De nieuwsgierigheid van veel mensen en daarbij de publieke opinie met betrekking tot de maîtresse van de Führer kon derhalve niet op de verhoopte wijze worden bevredigd, respectievelijk beïnvloed. Ook de wetenschappers die het onderzoek hebben verricht, hadden hun hoop op meer gevestigd.

Uitzonderlijk boekwerk

In 1998 en 2000 zijn er bij Carl Überreuther in Wenen twee boeken van Anna Maria Sigmund uitgekomen met de titel Die Frauen der Nazis, het derde zag in 2002 het licht bij Wilhelm Heyne te München. In 2005 zijn die drie delen — welke inmiddels als bestsellers waren geboekstaafd — in één band — een dikke paperback met 1.072 bladzijden — verschenen voor de zeer schappelijke prijs van vijftien euro.
In het eerste deel daarvan wordt een hoofdstuk van vijftig pagina's, met enkele zwart/wit foto's aan Eva Braun gewijd. Wie de moeite neemt om dat hoofdstuk, respectievelijk het gehele boek met al die verschillende portretten te bestuderen in zeer aangenaam leesbare taal — zal zich daarmee nadrukkelijk verrijken met een schat aan informatie, die in deze band zeer overzichtelijk bijeengebracht is.

__________
Anna Maria Sigmund: Die Frauen der Nazis. Die drei Bestseller vollständig aktualisiert in einem Band. 1.072 pag., met zwart/wit fotos. Wilhelm Heyne Verlag, 2005. ISBN 978-3-453-60016-9; prijs € 15, —.