Pim Fortuyn in twee afleveringen Andere tijden

Een tweeluik herhaald
Op woensdag 21 april zendt het digitale kanaal Geschiedenis 24 twee afleveringen achter elkaar uit van het VPRO/NPS-programma Andere tijden uit onder de titel Pim en zijn volk. Voor wie de dagen van het opvallende optreden van deze gefrustreerde man uit de zijlijn in die context heeft meegemaakt, zal direct begrijpen dat die titel een dubbele bodem heeft. 

In het eerste deel van dit tweeluik wordt aandacht besteed aan de manier waarop Pim Fortuyn (1948-2002) een uiterlijke metamorfose liet plaatshebben: hij veranderde van een tamelijk onbekende academicus die zich onderscheidde door enorm af te geven op het bestaande bestel, dat hij kennelijk niet echt goed had bestudeerd. Als hij dat wel had gedaan, zou blijken dat hij veel van dat alles zelf ook zo zou willen doen. Maar zijn markante optreden was er dan ook vooral op gericht om zelf niet alleen in de schijnwerpers te komen, al was — een niet zelden pijnlijke — ijdelheid hem niet vreemd. In dat opzicht deugde hij wel voor het vak van politicus. Allengs wist hij de aandacht zo op zich te vestigen dat hij uit de reacties meende te kunnen — of wellicht zelfs moeten — opmaken dat hij de (toen) eerstvolgende minister-president van ons land zou worden. Een parallel met onze hedendaagse criticaster jegens het politieke bedrijf — die er zelf vast en zeker een nog grotere chaos en ellende van zou maken — valt niet te missen, zeker als je beseft dat die in het verre buitenland al heeft aangekondigd de huidige nieuwe premier te worden. Maar dat zal evenmin werkelijkheid worden gerealiseerd als dat voor Fortuyn was weggelegd.
Die eerste aflevering wordt uitgezonden tussen 21:43 en 22:09 uur.

Grote aantrekkingskracht
Het soort populist dat Fortuyn uitbeeldde, mag er altijd wel op rekenen voor vele mensen — van allerlei slag — aantrekkelijk te zijn: niet alleen om een 'tegenstem' op uit te brengen, maar tevens in de, al dan niet terechte, overtuiging dat er bij voldoende stemmen vóór zo'n volksmenner wel ruimte zou zijn voor grote veranderingen, die dan tevens verbeteringen zouden blijken te zijn, doch net als in de eerste jaren van deze eeuw hoeft men daarop ook nu niet meer dan vage hoop te koesteren.
In de tweede aflvering van Andere tijden, die tussen 22:09 uur en 22:37 uur zal worden voorgesteld, komen mensen aan het woord die in Pim Fortuyn de nieuwe leider zagen, die ook werkelijk in staat zou blijken Nederland te veranderen.

Maarten van Rossem over populisme vandaag de dag
In zijn onlangs verschenen boek Waarom is de burger boos analyseert historicus Maarten van Rossem het in ons land is gekomen tot het wijd verbreide fenomeen boze burger. En het zou dan ook niemand mogen verbazen als diegene verneemt dat een groot deel van dat boek is gewijd aan opkomst, optreden en ondergang van de Nederlands politicus genaamd Pim Fortuyn. Als men dat boek heeft gelezen, is er niets meer onduidelijk over de oorzaken en achtergronden van dat hedendaagse populisme dat de politieke verhoudingen in Den Haag zo intens verziekt. En derhalve komen ook figuren als Wilders en Verdonk op enkele bladzijden van Van Rossems boek voor, maar heeft de schrijver het met nadruk over Fortuyn omdat met zijn verschijnen op het politieke toneel van ons land de snelle wending van een groot deel van onze burgerij naar een niet gering obscurantisme van diens kongsi een feit is geworden en  alleen als gevolg daarvan een persoon als de oogkleppenhouder die Wilders ons voorspeelt de kans heeft gekregen zoveel aandacht voor zichzelf te genereren.

Uitdaging voor de gevestigde orde en dito partijen
Vanzelfsprekend is er op veel plaatsen in de wereld een bepaalde voedingsbodem aanwezig voor extremen in maatschappij en politiek. Dat die vruchtbare grond in Nederland zich zo snel zou weten uit te breiden na het beschamende einde van de politieke stroming LPF (Lijst Pim Fortuyn) is bepaald geen teken van een kleurrijk politiek spectrum in onze residentie met de beide kamers van het parlement; sterker nog: het is een bewijs van geestelijke armoe. In die instituten, maar voornamelijk in de Tweede Kamer, zijn figuren als Verdonk en Wilders ertoe gekomen hun dwaasheden ten beste te geven en hun verachting jegens cultuur en kunsten breed uit te meten.
Daarvan worden, net als in de gedeelten over Pim Fortuyn, duidelijke woorden gesproken in het boek van Maarten van Rossem, dat alleen al daardoor voldoende aanleiding biedt om het u in volle overtuiging u aan het hart te leggen in dit boek te lezen over de huidige, nadrukkelijk éénentwintigste eeuwse verschijningsvormen van deze kwalijke ontwikkelingen binnen de huidige Nederlandse politiek. En u zult er een completer beeld van de mens en politicus Pim Fortuyn aan overhouden.
__________
Maarten van Rossem: Waarom is de burger boos — over hedendaags populisme.  126 pag., paperback, Amsterdam, februari 2010. Nieuw Amsterdam Uitgevers. ISBN 978-90-468 0705 7.